Πέμπτη 31 Μαΐου 2018

Ο ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ


Οι πρόσφατες εξελίξεις στο μέτωπο ΗΠΑ-Βορείου Κορέας μας επιστρέφουν στη μελέτη των βασικών αρχών λειτουργίας του διεθνούς συστήματος, μία εκ των οποίων αφορά την αβεβαιότητα στις διακρατικές σχέσεις ως απόρροια της διεθνούς αναρχίας.

Ουδείς δύναται να είναι βέβαιος για τις προθέσεις του άλλου, καθώς στο διεθνές σύστημα – σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην εσωτερική έννομη τάξη – απουσιάζει η υπερκείμενη ρυθμιστική αρχή, η οποία θα συντονίσει, θα επιβάλλει, θα τιμωρήσει μία έκνομη συμπεριφορά ή θα επικροτήσει μία ενδεχόμενη «αλτρουιστική» πράξη.

Αβεβαιότητα υφίσταται ακόμη και στην περίπτωση των ενδοσυμμαχικών σχέσεων, αφού η εκτίμηση, ότι η διάρρηξη μιας συμμαχίας αποτελεί την πλέον κοστοβόρα επιλογή, είναι η μόνη η οποία διαφυλάσσει τη συνέχιση της συμμαχίας.

Εάν ο «εταίρος» εκτιμήσει ότι το όφελός του βρίσκεται εκτός συμμαχίας, όχι απλά θα αποχωρήσει αλλά δε θα ενδιαφερθεί και για το προκλειόμενο κόστος στο σύμμαχό του.

Μεταξύ ανταγωνιστών υπάρχει καταφανέστερα η πλήρης αβεβαιότητα περί προθέσεων και έτσι, σε όλες τις περιπτώσεις, τα κράτη επιλέγουν να εξισορροπήσουν τις δυνατότητες του άλλου και όχι τις υποσχέσεις ή τις απειλές του.

Κεντρική συνισταμένη είναι η προσπάθεια εκπλήρωσης των συμφερόντων πάση θυσία, καθώς σε διαφορετική περίπτωση, δεν υπάρχει διακρατικός αστυνόμος για να σε σώσει. 

Αρκεί να υπενθυμισθεί το παράνομο της εισβολής στην Κύπρο και της κατοχής εδάφους μίας ανεξάρτητης δημοκρατίας. Ας μην επεκταθούμε περί της αποτελεσματικότητας των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ανάγκη απόσυρσης του τουρκικού στρατού…

Στο πλαίσιο αυτό, η εξαπάτηση βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη των διεθνών σχέσεων, ως μια στρατηγικά θεμιτή πρακτική προώθησης των εθνικών συμφερόντων. 

Ας μην εξανίστανται οι απανταχού ρομαντικοί.Αυτή είναι η διεθνής πολιτική και σε αυτό το πλαίσιο καλούνται τα κράτη να επιβιώσουν.

Η εξαπάτηση αφορά την παραποίηση της πραγματικότητας, με σκοπό να κατευθυνθεί ο αντίπαλος προς μια λανθασμένη επιλογή (έχοντας προφανώς θεωρήσει ότι αυτή είναι η ορθή). 

Στην ενδοκρατική τάξη, η εξαπάτηση είναι κολάσιμη πράξη. Στη διεθνή πολιτική και ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις κλιμάκωσης ή και πολέμου, η εξαπάτηση ανταμείβεται.

Εις εκ των κορυφαίων Αμερικανών διεθνολόγων και ο κορυφαίος εν ζωή, John Mearsheimer, έφθασε στο βιβλίο του «Γιατί οι ηγέτες λένε ψέματα» να δικαιολογεί πλήρως την απόφαση της Ελλάδας να παραποιήσει τα στατιστικά στοιχεία για το έλλειμμά της με σκοπό την ένταξη στην ΟΝΕ, καθώς αυτή θα αποτελούσε προοπτική ισχυροποίησής της.

Ο Mearsheimer φυσικά παρέμεινε στο δεδομένο του στρατηγικού στόχου και στην πάση θυσία επίτευξή του, δίχως να προχωρά σε βαθύτερες ερμηνείες για το αν πράγματι ήταν προς το συμφέρον της χώρας τη δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά αυτό είναι ένα διαφορετικό ζήτημα.

Στην παραπάνω κατεύθυνση φαίνεται να κινείται ο Ντόναλντ Τραμπ σε μια σειρά ζητημάτων, τα οποία ταλανίζουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική. 

Ένα μείγμα διακριτής απειλής εναντίον της Βορείου Κορέας και μεγαλόθυμων ρητορικών «ανοιγμάτων» οδήγησε το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν σε μια σαφή στρατηγική περιστολή ως προς το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, καθώς και σε επανέναρξη του διαλόγου με τη Νότια Κορέα.

Τι ακολούθησε; Η Βόρειος Κορέα ανατίναξε σήραγγες, που χρησιμοποιούνταν για πυρηνικές δοκιμές, ως δείγμα καλής θέλησης αλλά και συμμόρφωσης προς τις αμερικανικές απειλές.

Την επόμενη στιγμή, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι ακυρώνουν την ιστορική συνάντηση των δύο ηγετών στη Σιγκαπούρη, με τον πρόεδρό τους να δηλώνει ότι «παρά τις αναφορές της Βορείου Κορέας στις πυρηνικές δυνατότητές της, η αντίστοιχη δύναμη της Αμερικής είναι τόσο μεγάλη που προσεύχομαι στον Θεό να μη χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί».

Πλέον, βλέπουμε ότι τελικά οι προετοιμασίες για τη συνάντηση κορυφής προχωρούν κανονικά, αλλά πραγματικά ποια προφορική ή έγγραφη συμφωνία μπορεί να αποτελέσει εγγύηση ειρήνης και σταθερότητας; Αυτή ίσως είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου…

Με όλα αυτά θυμήθηκα το 1945, όταν η Ιαπωνία ήταν έτοιμη να παραδοθεί και οι ΗΠΑ έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Τότε οι Ιάπωνες παραδόθηκαν θέτοντας ως μοναδικό όρο τη διατήρηση του θεσμού του αυτοκράτορα.

Οι Αμερικανοί ανταπάντησαν «άνευ όρων» και έριξαν τη δεύτερη ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι. Οι Ιάπωνες τελικά παραδόθηκαν άνευ όρων και ο θεσμός του αυτοκράτορα παρέμεινε…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου