ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ: ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ;

Τι σημαίνει η εξεταστική περίοδος για τους φοιτητές; Τι προσφέρει στην εκπαιδευτική διαδικασία, με τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται; Αποτελεί, από μόνη της, μέθοδο επαρκούς αξιολόγησης σε ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο; Η εξεταστική περίοδος σε κάποια πανεπιστήμια φτάνει στο τέλος της, σε κάποια άλλα δεν έχει ακόμα ξεκινήσει και τα παραπάνω ερωτήματα έχουν γίνει σίγουρα θέμα συζήτησης. Η εξεταστική για τους περισσότερους φοιτητές σημαίνει ένας μήνας αδιάκοπου διαβάσματος. Σε όλο το υπόλοιπο  εξάμηνο, ενδεχομένως, να μην υπάρχει κάποια επαφή με το μάθημα και πιθανότατα η εξέταση να είναι η τελευταία φορά ενασχόλησης με αυτό. 

Η ευθύνη δεν είναι μόνο των φοιτητών, αλλά όλου του εκπαιδευτικού συστήματος. Ένα σύστημα το οποίο βασίζεται στην εθελοντική συμμετοχή στις διαλέξεις, που δεν  προσφέρει ευκαιρίες για έρευνα στο αντικείμενο και σύνδεση με την αγορά εργασίας, ως επί το πλείστον, δεν μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα. Δύο ώρες εξέτασης θα κρίνουν αν κάποιος είναι εξαιρετικός φοιτητής ή αν δεν αξίζει να περάσει καν το μάθημα. Αν, ακόμη, ο καθηγητής συνηθίζει να ανακυκλώνει τα θέματα, αρκεί η προσεκτική ανάγνωση των SOS και των παλιών θεμάτων για έναν άριστο βαθμό. Συμπερασματικά, φαντάζει πολύ πιθανό ο φοιτητής να αφιερώσει μόνο ένα μήνα για το διάβασμα σε κάθε εξάμηνο. 

Τι μπορεί να προσφέρει στην εκπαιδευτική διαδικασία η εξεταστική, με τον τρόπο που εφαρμόζεται; Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι προωθείται η στείρα αποστήθιση. Αν πρόκειται για σχολή θεωρητικών επιστημών, δεν υπάρχει αμφιβολία. Παρ’ όλα αυτά και στις υπόλοιπες σχολές παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο. Η αποστήθιση μιας μεθοδολογίας ή μερικών τύπων για την επίλυση μιας άσκησης δεν σημαίνει και  εμβάθυνση, ενώ είναι αμφίβολο αν προετοιμάζει τους φοιτητές να λειτουργήσουν υπό κανονικές συνθήκες. Αποτελεί η εξεταστική, από μόνη της, μέθοδο επαρκούς αξιολόγησης; Από τη στιγμή που κρίνεται η απόδοση του φοιτητή μέσα στο διάστημα των δύο ωρών, σίγουρα δεν μπορεί να κριθεί επαρκής. 

Θα μπορούσε, όμως, κανείς να πει ότι δεν είναι και δίκαιη. Ένας φοιτητής που διάβασε κάποια πιθανά θέματα και έγραψε άριστα δεν μπορεί να αξίζει το ίδιο με ένα φοιτητή που ένα εξάμηνο έκανε  τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια. Για αυτό το λόγο, απαιτούνται συμπληρωματικοί μέθοδοι αξιολόγησης, χωρίς να  αφαιρεθεί, όπως είναι λογικό, η εξεταστική. Καταρχήν, είναι κρίσιμο να υπάρχουν εργασίες στα πλαίσια του μαθήματος, οι οποίες θα αξιολογούνται και ο βαθμός τους θα επηρεάζει τον τελικό βαθμό. Επίσης, σημαντικό είναι να υπάρχουν συχνά τεστ αξιολόγησης, η λεγόμενη πρόοδος, η οποία να επιβραβεύει τους φοιτητές που παρακολουθούν και η προσπάθεια τους είναι συνεχής. 

Τέλος, θα έπρεπε να υπάρχει τρόπος, ώστε φοιτητές με εξαιρετική επίδοση να μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα και έρευνες, ώστε να έχουν πραγματικά τις ευκαιρίες να αναπτύξουν το ταλέντο τους ή την όρεξή τους για δουλειά. Με όλες αυτές τις συνιστώσες, η παιδεία αποκτά άλλο νόημα και δίνει  κίνητρα στους φοιτητές. Θα ήταν άδικο να μην ξεχωρίσω κάποιους καθηγητές, οι οποίοι προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτό το σύστημα και να λειτουργήσουν όπως θα άξιζε σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο του 2014. 

Απαιτούνται, όμως, και άλλες προσπάθειες. Αξίζει τον κόπο; Την απάντηση τη δίνει ο Σωκράτης, «Η παιδεία, σαν την πλούσια χώρα, παράγει όλα τα αγαθά».