ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

Η δικαιοκρατική αρχή, δεν αποτελεί περιφερειακή, ή ήσσονος σπουδαιότητος υπόθεση για την Δημοκρατία, παρά συνιστά στοιχείο του ίδιου της του πυρήνα και, με την απεμπόλησή της, αλλοιώνεται ο ίδιος ο χαρακτήρας του δημοκρατικού πολιτεύματος, το οποίο εδράζεται σε ένα δίκαιο θετικό, ρητό, δημοσιευμένο, το οποίο μπορεί να αξιώνει σεβασμό μόνο όταν και στον βαθμό που, έχει πράγματι δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες, να γνωρίσουν το περιεχόμενό του.

Ο χωρίς ρητό νομοθετικό έρεισμα περιορισμός των συνταγματικώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων, απαγορεύεται απολύτως, πολλώ δε μάλλον όταν ο περιορισμός αυτός συντελείται με τα επαχθέστατα μέσα δικονομικού καταναγκασμού που διαθέτει το κράτος, τα μέσα δηλαδή του Ποινικού Δικαίου και δη το επαχθέστατο όλων, την προσωρινή κράτηση, την προληπτική στέρηση της ελευθερίας ατόμου που δεν έχει ακόμα δικαστεί και καταδικαστεί για τις πράξεις που του αποδίδονται.

Μπορεί πράγματι, στα πλαίσια της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης εκφράσεως απόψεων, που αναγνωρίζονται ως αυτονόητα κεκτημένα του νομικού πολιτισμού των σύγχρονων δημοκρατιών, να μιλήσει κανείς σήμερα “για εχθρούς”, εχθρούς εσωτερικούς, αναφερόμενος σε όσους στοχεύουν, ασκώντας βία, να πλήξουν το αξιακό σύστημα της κοινωνίας και να κλονίσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και την πολιτειακή τάξη, ως μιας κατηγορίας ανθρώπων, που βρίσκεται απέναντι από την κοινωνία των πολιτών.

Μία σχετική ανάγνωση του Ποινικού Δικαίου έχει επιχειρηθεί παλαιότερα στην Γερμανία*, στο πλαίσιο μίας προσπάθειας για μια διαφορετική ερμηνεία του υφισταμένου Ποινικού Δικαίου και προσδιορισμού των εννοιών του και κάτω από αυτό το αξιολογικό πρίσμα, όχι όμως ως πρόταση ανατροπής της κρατούσας ερμηνευτικής προσέγγισης, η οποία εκφράζει μία αρχή, που διήκει την ποινική δογματική στο σύνολό της και θέλει το Ποινικό Δίκαιο να ενεργοποιείται μόνο ως το ύστατο μέσο καταναγκασμού εκ μέρους της πολιτείας, ως αντίδραση σε εκδηλωθείσα εγκληματική συμπεριφορά και μόνον κατ'εξαίρεση προληπτικά.

Μπορεί, στη γραμμή αυτής της σκέψης, να υποστηρίξει κανείς, πως “οι εχθροί” ετούτοι, διαρρηγνύουν το “κοινωνικό συμβόλαιο” και ότι, κατά συνέπεια, επανέρχονται, ειδικά αυτοί, σε μία προγενέστερη, προκοινωνική, κατάσταση ανθρώπινης συμβίωσης και η ίδια η πολιτεία δικαιούται, ίσως ακόμα και να υποχρεούται, προκειμένου να διασφαλίσει την ίδια της την υπόσταση, να τους εκβάλει από τους κόλπους τους, όχι διά της φυσικής, της βιολογικής τους εξοντώσεως, αλλά επιβάλλοντάς τους έναν, προσωρινό ίσως, αστικό, πολιτικό θάνατο, απογυμνώνοντάς τους από την προστασία και τις εγγυήσεις που παρέχει στους πολίτες της.

Εξοχότερο ίσως παράδειγμα μιας τέτοιας πρακτικής, το φαινόμενο του Γκουαντάναμο στις ΗΠΑ. Αδιευκρίνιστο παραμένει ακόμα, αν η επιβολή προσωρινής κρατήσεως προσφάτως, σε κατηγορούμενο στην Ελλάδα για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, καθ'υπέρβασιν των ανωτάτων επιτρεπομένων χρονικών ορίων, αποτέλεσε ατυχή δικαστική αυθαιρεσία, ή αν εκφράζει και μία, ανομολόγητη ακόμα, απόφαση της πολιτείας να κινηθεί νομοθετικά προς μία τέτοια κατεύθυνση, αρυόμενη την δογματική της εγκυρότητα από μία αντίστοιχη ανάγνωση του ελληνικού Ποινικού Δικαίου και ως “Ποινικού Δικαίου του εχθρού”.

Το κράτος δεν μπορεί να δρα στο σκοτάδι, στην σκιά, επιλέγοντας να ενεργεί ανομολόγητα, αμφίσημα, δειλά.Η πολιτική εξουσία, που ασκείται χωρίς να έχει ανακοινώσει τους στόχους της και το ρυθμιστικό πλαίσιο άσκησής της, τους όρους δηλαδή της αυτοδέσμευσής της, δεν αποτελεί παρά αυθαιρεσία του φορέα της.Το κράτος δικαίου αξιώνει πολίτες κοινωνούς του δικαίου και η κοινωνία αυτή προϋποθέτει την γνώση, από μέρους των πολιτών, των όρων πιθανού περιορισμού των ελευθεριών τους και των ατομικών τους δικαιωμάτων.