ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ

 

Στο κατώφλι της πανευρωπαϊκής εκλογικής αναμέτρησης, διακυβεύεται ένα μέλλον τόσο ελκυστικό όσο και περιπλεγμένο για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα της Ομοσπονδοποίησης μπορεί να μην έχει λάβει κυρίαρχες  διαστάσεις, λόγω των περίπλοκων ακόμα δομών εντός του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, ενώ η Γερμανία, ο οικονομικός «Λεβιάθαν», περιμένει τα αποτελέσματα για να παρουσιάσει τις σκέψεις τις στους νέους θεσμικούς και οικονομικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, προϊόν της πίεσης των οικονομιών της Ανατολής.

Σε αυτό το περιβάλλον αναμενόμενων σοβαρών μετασχηματισμών, η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη στην εσωστρέφεια, ως απόρροια της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και των θεσμικών και κοινωνικών συνακολούθων αυτής. Τις τελευταίες δεκαετίες η δημογραφική πυραμίδα έχει μεταβληθεί. Οι δείκτες εξάρτησης των μη παραγωγικών από τα παραγωγικά άτομα είναι από τους ιστορικά υψηλότερους στη χώρα μας, αυξημένοι 40% επί των εξαρτώμενων ατόμων άνω των 65 ετών, τα τελευταία τριάντα χρόνια.

Από οικονομική και πολιτική σκοπιά, οι γεννηθέντες το 1940 έζησαν τη «χρυσή εποχή» της ανόδου της μεσαίας τάξης. Βίωσαν τον πολιτικό μετασχηματισμό της  Μεταπολίτευσης μαζί  με τους  γεννημένους το 1950, την «γενιά του Πολυτεχνείου». Στη δεκαετία του 1980, της οικονομικής ωρίμανσης, πριμοδότησαν ένα σοσιαλιστικό μοντέλο, της αλλαγής των οικονομικών και θεσμικών πολιτικών, ενώ την επόμενη δεκαετία διακράτησαν τα οικονομικά κεκτημένα μέσω της απόρριψης των φιλελεύθερων μοντέλων που επικράτησαν στην Ευρώπη μετά την κατάρρευση της Ε.Σ.Σ.Δ.

Η ηλικιακή κατηγορία των 65+ (κύρια υπεύθυνη των πολιτικών επιλογών από το 1960 και μετά), ελπίζει στη συντήρηση των κεκτημένων, στη σταθεροποίηση των εισοδημάτων και στη φοροελάφρυνση, κυρίως στην ακίνητη περιουσία. Η ενεργά παραγωγική  δημογραφική ομάδα των 19-58, δημογραφικά πλειοψηφική, είναι διαιρεμένη σε τρία κομμάτια οικονομικών προσδοκιών. Στο πρώτο, οι 19-35 οι οποίοι δεν μπορούν να αυτοσυντηρηθούν και ασφυκτιούν. 

Στο δεύτερο κομμάτι, η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη πίεση, αυτή των 36-58, η οποία χρειάζεται αυξήσεις και φοροελαφρύνσεις για να ανταπεξέλθει στα  οικονομικά βάρη, συμπεριλαμβανομένων και των μη οικονομικά παραγωγικών μελών εξαιτίας της κατάρρευσης της αγοράς εργασίας. 

Η τρίτη ομάδα, αυτή των μη παραγωγικών ατόμων ως σύνολο, ηλικιακά διατρέχει τις δύο προηγούμενες υποομάδες, αναζητά πρόσβαση στην αγορά εργασίας και σε ένα σταθερό εισόδημα, και στην οποία οι άνεργοι νέοι κάτω των 30 ετών έχουν αγγίξει το εκρηκτικό ποσοστό του 60%.  Σε αυτή την οικονομική και πολιτική συγκυρία, δεν θα αποτελέσει έκπληξη οι ομάδες οι οποίες διαβιώνουν στα πιεσμένα αστικά περιβάλλοντα να είναι τελικά αυτές που θα εκδηλώσουν με μεγαλύτερη ζέση την πρόθεσή τους για ανατροπή.

Ο συντηρητισμός της ελληνικής κοινωνίας θρεμμένος από το παρελθόν φαίνεται τα χρόνια της κρίσης να γιγαντώνεται και να μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο αδιανόητο αδιέξοδο. Η κυρίαρχη κοινωνική  θέση της ηλικιακής ομάδας 55+ αποτελεί τροχοπέδη και καταδεικνύει  την απόρριψη των μακρόπνοων επιλογών υπέρ των επόμενων γενεών, όπως αυτών που συντελέσθηκαν στη Φινλανδική κοινωνία στις αρχές του 1990 και έδωσαν τη διέξοδο μέσω των νέων τεχνολογιών.

Αν η συλλογική επιλογή είναι ο οραματισμός και η υλοποίηση ενός μέλλοντος με ενεργή συμμετοχή στην διαμόρφωση του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου, που θα έχει σαν πυλώνες του την αλληλεγγύη, τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την επιβίωση των συνταγματικών δικαιωμάτων, τότε είναι επιτακτική η μετακίνηση από το υφιστάμενο πεπερασμένο κοινωνικό συμβόλαιο που έφερε την ελληνική κοινωνία στην χρεοκοπία, προς ένα νέο στο οποίο τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά θα είναι ο ανοιχτός θεσμικά οικονομικός μετασχηματισμός, η ενδυνάμωση των κοινωνικών δομών και η κοινωνικά δικαιότερη δημοσιονομική πολιτική.

Όταν θα υπάρξουν σαφείς οι νέοι όροι εντός της ελληνικής κοινωνίας τότε θα μπορέσει να διεκδικήσει με τη σειρά της τη θέση που της αξίζει εντός του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.