ΡΕΑΛΙΣΤΗΣ Η ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΟΣ;

 

Επί προσωπικού επιπέδου έχουμε βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωποι με το δίπολο όνειρα-πραγματικότητα. Αυτό που πολλές φορές αδυνατούμε να καταλάβουμε είναι ότι το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Επί της ουσίας πρόκειται για μια τριμερή οντότητα: όνειρα-πράξεις-πραγματικότητα. Αυτό, λοιπόν, που διαφοροποιεί τον νοητό από τον πραγματικό κόσμο και δίνει υπόσταση στα όνειρα, στις ιδέες μας, είναι οι πράξεις μας.

Τι είναι αυτό όμως που καθορίζει αν θα προβούμε στην τέλεση των εκάστοτε πράξεων; Μα, φυσικά, εμείς οι ίδιοι μέσω της αντιληπτικής μας ικανότητας. Αυτό το ευμετάβλητο και συνεχώς αναδιαμορφούμενο -ανάλογα με την ηλικία, τη μόρφωση ή, απλώς, τη διάθεσή μας- πρίσμα, υπό το οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Προκειμένου να λάβουμε μια απόφαση, άλλοτε εξετάζουμε τα γεγονότα με γνώμονα την κοινή λογική, τεχνοκρατικές αναλύσεις αλλά και πολλάκις «δοκιμασμένες» πράξεις, που έχουν αναχθεί πλέον σε πραγματικότητα, και άλλοτε με βάση κάτι πολύ απλό: τις επιθυμίες μας!

Στην πρώτη περίπτωση, βολιδοσκοπούμε τα πράγματα υπό το πρίσμα ενός στυγνού ρεαλισμού -ενίοτε πραγματισμού- κρατώντας παράλληλα μια πολύ επικριτική στάση απέναντι στον εαυτό μας. Αυτό που εννοώ είναι ότι αυτός ο στυγνός ρεαλισμός -επιτρέψτε μου να τον ονομάσω «κακό ρεαλισμό»- συνοδεύεται από μια άκρως πεσιμιστική οπτική σχετικά με την πραγματοποίηση των στόχων μας και την ικανοποίηση των επιθυμιών μας. Αφενός αδυνατούμε να αντιληφθούμε ρομαντικά την ιδέα μας, αφετέρου προσπαθούμε να πείσουμε λανθασμένα τον εαυτό μας ότι δεν είναι αρκετά ικανός να προβεί στην εκάστοτε πράξη, κατόπιν της λήψης της κρίσιμης απόφασης.

Στη δεύτερη περίπτωση, κατά την οποία οι επιθυμίες μας έρχονται στο προσκήνιο, ανακύπτει η δεύτερη φύση του ανθρώπου, που αφορά την ονειροπολική του διάθεση και επί το πλείστον υποδαυλίζεται από ένα αίσθημα «αδικαιολόγητης» αισιοδοξίας για το μέλλον. Ο ονειροπόλος, ο αιθεροβάμων άνθρωπος θέτει στόχους ανεξάρτητα από το αν αυτοί είναι πραγματοποιήσιμοι ή όχι. Εδώ, κατευθυντήρια δύναμη είναι η ελπίδα και όχι τα πραγματικά περιστατικά. Η ελπίδα ότι η απόφαση που θα πάρουμε θα είναι επιτυχής. Η ελπίδα ότι το μεγαλύτερό μας όνειρο, σε βάθος χρόνου, θα πάρει σάρκα και οστά.

Ίσως να θέτουμε πολλές φορές μη ρεαλιστικούς στόχους που, ενδεχομένως, ξεπερνούν τα όρια των δυνατοτήτων μας. Ποιος μπορεί όμως να θέσει όρια στις ικανότητές του; Γι’ αυτό τον λόγο και οι περισσότεροι εξ ημών σε όλη μας τη ζωή ουρανοβατούμε, διακοπτόμενοι από κάποια φωτεινά -ή σκοτεινά- διαλείμματα ρεαλιστικής προσέγγισης των πραγμάτων. Λέγοντας σκοτεινά, έχω στο μυαλό μου τον προαναφερθέντα «κακό ρεαλισμό», ο οποίος, όπως προείπα, πολλάκις εμποδίζει τον άνθρωπο από το να θεωρήσει τον εαυτό του άξιο να προβεί σε μια πράξη, φοβούμενος όχι τόσο αυτή καθαυτή την αποτυχία της πράξης του, αλλά τον αντίκτυπο που θα έχει η έκβασή της στους άλλους. 

Στόχος μας η διθυραμβική επιβράβευση. Εφιάλτης μας η κοινωνική αποδοκιμασία. Προκειμένου, λοιπόν, να αποφύγουμε προληπτικά αυτή την αποδοκιμασία, ως «κακοί ρεαλιστές» σκοτώνουμε δυστυχώς εν τη γενέσει τα όνειρά μας και μαζί με αυτά τις εκκολαπτόμενες αποφάσεις μας. Σε τελική ανάλυση, είναι οφθαλμοφανές πως και ο «ονειροπόλος» χρειάζεται τον ρεαλισμό, τουτέστιν τη ρεαλιστική προσέγγιση των ονείρων του, ώστε να μετουσιώσει τις ελπίδες και τα όνειρά του σε πράξεις. 

Εν προκειμένω, λοιπόν, ερχόμαστε στο σημείο του «καλού ρεαλισμού», αυτού που με τη συνδρομή αντικειμενικών και υποκειμενικών κριτηρίων, μας βοηθάει όχι μόνο στη σωστή αξιολόγηση του εαυτού μας αλλά και των πραγμάτων και εν συνεχεία στην πραγματοποίηση του οράματός μας. Ως εκ τούτου, το καλύτερο πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να ονειρευτούμε. Κανείς μας δεν γνωρίζει τι τέξεται η επιούσα. Αυτό όμως που οφείλουμε να πράξουμε για εμάς είναι να δώσουμε μια ευκαιρία στον εαυτό μας να προσπαθήσει.