ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

 

Από μια πολύ σύντομη ανασκόπηση στην ευρωπαϊκή ιστορία μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η σημερινή προσπάθεια πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι η τρίτη συστηματική προσπάθεια τα τελευταία 200 χρόνια. Πριν ασχοληθούμε με την τωρινή, αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια ματιά στα προηγούμενα δύο αρχικά επιτυχημένα εγχειρήματα. Η πρώτη έχει να κάνει με την προσπάθεια που έκανε ο, εκ Γαλλίας ορμώμενος, Μέγας συνονόματος.

Για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ολόκληρη η ευρωπαϊκή ήπειρος ήταν ενωμένη, με την εξαίρεση της Μεγάλης Βρετανίας, της Ρωσίας (το εγχείρημα σταμάτησε λίγο μετά την κατάληψη της Μόσχας) και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το καθαρά προσωποπαγές οικοδόμημα κατέρρευσε με την στρατιωτική ήττα του ανθρώπου που το δημιούργησε. Θυμίζω απλά ότι όταν ο Μέγας Ναπολέων ξεχύθηκε από την Γαλλία, ήταν δημιούργημα και πρεσβευτής μιας μεγάλης δημοκρατικής επανάστασης, της Γαλλικής.

Η δεύτερη επιτυχημένη, για πάρα πολύ λίγο και πάλι, απόπειρα ξεκίνησε από τη Γερμανία το 1939. Και πάλι ενοποιήθηκε σχεδόν ολόκληρη η ευρωπαϊκή ήπειρος, με την εξαίρεση και πάλι της Μεγάλης Βρετανίας, της Ρωσίας (Σοβιετική Ένωση) και της Τουρκίας (διαδόχου της Οθωμανικής αυτοκρατορίας). Το εγχείρημα σταμάτησε, για την ακρίβεια συνετρίβη στρατιωτικά, αυτήν την φορά λίγο πριν τη Μόσχα. Θυμίζω και πάλι ότι όταν ο Αδόλφος, δημοκρατικά ξεκίνησε από τη Γερμανία.

Απολάμβανε τη συμπάθεια και την υποστήριξη ίσως του μεγαλύτερου μέρους του γερμανικού λαού ακριβώς επειδή πέτυχε να δημιουργήσει από τα συντρίμμια ένα απολυταρχικό βέβαια, αλλά ισχυρό σύγχρονο κράτος. Η τρίτη προσπάθεια ξεκίνησε λίγο μετά την αποτυχία του Αδόλφου με πολύ διαφορετικό τρόπο από τις προηγούμενες και συνεχίζεται ακόμη. Οι 500 λέξεις είναι πολύ λίγες για να σχολιάσουμε στον βαθμό που της αξίζει την προσπάθεια αυτή.

Απλά έχει ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε ότι και πάλι φαίνεται να κολλάει στις ίδιες τρεις γωνίες της ευρωπαϊκής γεωγραφίας: στη Μεγάλη Βρετανία (αν και μέλος), στη Ρωσία και στην Τουρκία. Ελλείψει χώρου δεν έγινε καμία αναφορά στα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπισαν και οι τρεις προσπάθειες. Προφανώς υπάρχουν και πολλές διαφορές, πέρα από της φαινομενικές ομοιότητες, αλλά νομίζω ότι η γεωγραφία και η ιστορία βαραίνουν πάντα, σε σημείο που πολλές φορές μάλιστα δεν γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό, την εξέλιξη των πραγμάτων. 

Για την ιστορία και πάλι να σημειώσω ότι και η πρώτη προσπάθεια ενοποίησης της Ευρώπης που ανέλαβαν οι Ρωμαίοι θρυμματίστηκε, στην καρδιά αυτή τη φορά της ηπείρου και όχι στην περιφέρεια, από τους Γερμανούς στον Τευτοβούργιο δρυμό πριν 2000 χρόνια.