ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

 

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι στα Βαλκάνια αναδύονται ολοένα και με ταχύτερους ρυθμούς τα εθνικιστικά ιδεώδη, με αποτέλεσμα να επικρατεί σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο έντονος προβληματισμός για τις συνέπειες αυτών των ακραίων πεποιθήσεων. Πιο συγκεκριμένα, η έξαρση της εθνικιστικής ρητορικής στη χερσόνησο του Αίμου έχει θορυβήσει όλη τη διεθνή κοινότητα, καθώς η ιστορία των Βαλκανίων είναι γεμάτη από πολεμικές συγκρούσεις που ως επί των πλείστον έχουν εθνοτικό χαρακτήρα.

Οι αιτίες της ανάδειξης ακραίων εθνικιστικών φωνών είναι πολυδιάστατες, με την οικονομική κρίση που μαστίζει την περιοχή να διαδραματίζει μείζονα ρόλο. Εκτός όμως από τις οικονομικές αιτίες, σημαντικό ρόλο στη διεύρυνση των εθνικιστικών αντιλήψεων στην κοινωνία παίζουν και τα ασταθή πολιτικά συστήματα που επικρατούν στα βαλκανικά κράτη. Χαρακτηριστικά, η ποιότητα της δημοκρατίας στις χώρες των Βαλκανίων είναι πολύ ισχνή, με αποτέλεσμα οι θεσμοί να μην καλύπτουν τις ανάγκες των πολιτών. Όλα τα προαναφερθέντα συμβάλλουν στη σύνθεση μια ανασφαλούς κατάστασης, οδηγώντας τους πολίτες σε επικίνδυνες ιδεολογίες.

Επιπροσθέτως, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που επικρατεί αποδεδειγμένα στις περισσότερες χώρες της περιοχής, ενισχύει την γιγάντωση των ακραίων ιδεών, διότι οι πολίτες μη μπορώντας να εξηγήσουν ορθολογικά τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα έλκονται από τις απλοϊκές και ανορθολογικές αναλύσεις της εθνικιστικής ρητορικής. Πέρα όμως από τις εσωτερικές αιτίες που συνθέτουν αυτή την έκρυθμη κατάσταση στη βαλκανική χερσόνησο, πρέπει να αναζητηθούν και ευθύνες σε εξωτερικούς παράγοντες.

Χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία είναι παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή, σε συνδυασμό με τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να λάβουν περισσότερες πρωτοβουλίες με σκοπό την οικονομική και θεσμική αναβάθμιση στις αναπτυσσόμενες χώρες των Βαλκανίων. Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, τα ζητήματα που έχουν αναδυθεί το τελευταίο διάστημα στα Βαλκάνια είναι πολύ σύνθετα, καθώς πλέον ο εθνικιστικός πυρετός ανεβαίνει με επικίνδυνους ρυθμούς. Αυτό διαφαίνεται και από το γεγονός ότι η εθνικιστική ρητορική έχει διεισδύσει στο πολιτικό λόγο των περισσότερων κομμάτων που συμμετέχουν στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες.

Εν κατακλείδι, για να αποφευχθούν τα χειρότερα σενάρια στη διαφαινόμενη πολιτική κρίση στα Βαλκάνια, θα πρέπει όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τα πολιτικά δρώμενα να συνεργαστούν για την επίτευξη της ειρήνης και της σταθερότητας, διότι εάν συνεχιστούν οι προκλητικές ενέργειες σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, τότε δυστυχώς θα ξαναθυμηθούμε τις πιο μαύρες σελίδες της βαλκανικής ιστορίας.