ΗΜΙΡΕΑΛΙΣΜOΣ

 

Ας θεωρήσουμε δύο άτομα. Ο ένας ρεαλιστής, ο άλλος πεσιμιστής. Στις μέρες μας, η πιθανότητα να μπορούσαμε να τους διαχωρίσουμε είναι ελάχιστη, αν όχι αδύνατη. Οι έννοιες των δύο αυτών ιδεολογιών, και κατ' επέκταση των δύο διαφορετικών τρόπων θέασης της ζωής, τείνουν όλο και περισσότερο προς τη σύγχυση.

Τι είναι όμως ο ρεαλισμός και τι ο πεσιμισμός; Ρεαλισμός είναι η στάση κατά την οποία κάποιος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και τους περιορισμούς που αυτή θέτει, υιοθετώντας μια σφαιρική αντίληψη για το περιβάλλον του, και προσαρμόζοντας τον εαυτό του ανάλογα με τις καταστάσεις της εποχής του. Πεσιμισμός είναι η γενική απαισιοδοξία, και κυρίως η θεωρία που πρεσβεύει ότι η ουσία των πραγμάτων είναι κατά βάση κακή, καθώς επίσης και η αποκλειστική εστίαση στην αρνητική πλευρά των γεγονότων.

Αποκλειστική και απόλυτη εστίαση στην αρνητική πλευρά. Αυτό είναι που μας έχει οδηγήσει στην αδιάκοπη καταστροφολογία του κόσμου μας, των ιδεών μας, του ίδιου μας του εαυτού. Τι κερδίζουμε με αυτό; «Βολευόμαστε» στην ιδέα της καταστροφής και γινόμαστε παθητικοί παρατηρητές, νιώθοντας ικανοποίηση γιατί «εντοπίζουμε το πρόβλημα». Αυτό μας ενδιαφέρει. Να εντοπίσουμε αυτό που μας σκοτώνει, και ύστερα να σταυρώσουμε τα χέρια, να επαναπαυθούμε και να αρχίσουμε να αποδίδουμε ευθύνες, να κατακρίνουμε τους πάντες. Τους πάντες, εκτός από εμάς. Και αυτό που μας σκοτώνει αφήνεται ανενόχλητο να τελειώσει αυτό που άρχισε.

Ελπίδα υπάρχει πάντα. Παντού. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές μας, ακόμα κι αν αδυνατούμε να την αντιληφθούμε. Το θέμα είναι να έχουμε τα μάτια και την ψυχή μας ανοιχτά, να βρούμε τη δύναμη να μην αποκλειστούμε στην καταστροφική, επιφανειακή εικόνα των γεγονότων. Γιατί αν μείνουμε εγκλωβισμένοι, άπραγοι πια, θα μας καταπιεί το σκοτάδι της απαισιοδοξίας. Γιατί αν θέλουμε να αποκαλούμαστε ρεαλιστές, οφείλουμε να μην αποκλείουμε ποτέ αυτή την υποψία -όσο μικρή κι αν είναι- ελπίδας... Αλλά να εστιάζουμε με όλο μας το «είναι» σε αυτό το μικρό παραθυράκι σωτηρίας. Στο χέρι μας είναι να το μεγαλώσουμε, να τροφοδοτήσουμε το ίχνος αυτό της ελπίδας, να το αναπτύξουμε μέχρι να φωτίσει το ασφυκτικό σκοτάδι.

Res, non verba. Έργα, όχι λόγια. Και μόνο με την υιοθέτηση ενός ρεαλιστικού τρόπου ζωής -με μια δόση αισιοδοξίας- είναι δυνατή η δημιουργία έργου. Όχι μέσω του ουτοπισμού. Όχι μέσω του πεσιμισμού. Ο πρώτος πρεσβεύει πως ο κόσμος είναι ιδανικός, άρα κάθε προσπάθεια για βελτίωση θεωρείται περιττή. Ο δεύτερος, πάλι, πρεσβεύει πως η καταστροφή είναι αναπόφευκτη, άρα κάθε προσπάθεια για βελτίωση θεωρείται μάταιη.

Κάποιος μου έμαθε πως ο τρόπος για να εξέλθεις απ' όλα τα αδιέξοδα είναι η ψυχραιμία και η σφαιρικότητα. Η υιοθέτησή τους είναι δύσκολη και απαιτεί ψυχική δύναμη και προσπάθεια. Ούτως ή άλλως, χωρίς προσπάθεια, τίποτα δεν είναι εφικτό. Τη χρειαζόμαστε όλοι όμως αυτή την αλλαγή νοοτροπίας, αυτή τη μη καταστροφολογική προσέγγιση για να βρούμε πραγματικές λύσεις στα προβλήματά μας. Η απαισιοδοξία είναι θέμα διάθεσης. Η αισιοδοξία θέμα θέλησης.