ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ

 

Τις τελευταίες μέρες παρατηρούμε έντονη κινητικότητα όσον αφορά την οργάνωση και διεξαγωγή εκδηλώσεων διαμαρτυρίας (ή συμπαράστασης, ανάλογα με την οπτική πλευρά). Ιδιαίτερα κίνησαν την προσοχή μου δύο, η μία υπέρ της ανάληψης διαπραγματευτικής πρωτοβουλίας από τους πολίτες για το πρωτοφανώς, σύμφωνα με τις εμπειρίες της γενιάς μας, κρίσιμο οικονομικό πρόβλημα, και η άλλη υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην Ευρώπη πάσει θυσία. Και οι δύο με προβλημάτισαν ιδιαίτερα, με κοινή συνισταμένη την αντίληψή μας ως λαού για την εξωτερική πολιτική.

Θα ξεκινήσω από τη χρονικά προηγουμένη κίνηση. Δεν γνωρίζω το κατά πόσον αυτή υποκινήθηκε είτε από μέλη της κυβέρνησης, είτε από φίλα προσκείμενους στο κυβερνών κόμμα είτε όχι. Η προσωπική ένστασή μου έγκειται στην αδυναμία μου να αντιληφθώ το πώς μπορεί μια τέτοια εκδήλωση να συμβάλει πρακτικά στη βελτίωση της διαπραγματευτικής μας θέσης, λαμβάνοντας παράδειγμα από παρόμοιες «διαμαρτυρίες των πεζοδρομίων» που έλαβαν χώρα στα μέσα της δεκαετίας του '90 με αφορμή το θέμα της ονομασίας της Π.Γ.Δ.Μ.

Υπό τις παρούσες πολιτικοοικονομικές συνθήκες τείνω να το αμφισβητήσω πλήρως, και αυτή η διαπίστωση με δυσκολεύει ακόμα περισσότερο στο να κατανοήσω το νόημα της εκδήλωσης αυτής. Χειρονομίες και συνθήματα του τύπου «παίρνουμε τη διαπραγμάτευση στα χέρια μας» αδυνατώ να αντιληφθώ τι νόημα έχουν στο πλαίσιο της συμμετοχής σε μια κοινότητα όπως η Ε.Ε., της οποίας πρώτιστο μέλημα φαίνεται να είναι η οικονομική επιβίωση της Ευρώπης την εποχή του παγκόσμιου καπιταλισμού μετά το 1989. Όταν παίζει κανείς σκάκι, νόμιμες είναι μόνο οι κινήσεις του σκακιού και όχι άλλου επιτραπεζίου παιχνιδιού.

Παρομοίως, με αφορμή τη δεύτερη εκδήλωση, θα ήθελα να επιστήσω τη σοβαρότητα στην αντίθετη πλευρά του πολιτικού (και διαδηλωτικού) φάσματος. Δεν είναι δυνατόν κάποιος απλώς να αυτοπροβάλλεται ως «φιλοευρωπαϊστής», ακολουθώντας το παμπάλαιο δόγμα «στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι», και ιδίως όταν αυτός ο κάποιος έχει γίνει πανελληνίως γνωστός ως προάγων την ελληνική πολιτισμική ανωτερότητα μέσω της πώλησης των βιβλίων του και της αρχικής πολιτικής του δράσης (παρακαλώ εκ των προτέρων να συγχωρεθεί η «φωτογράφηση»!). 

Εκτιμώ πως η προώθηση της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ελάχιστα μπορεί να συμβιβαστεί με την καλλιέργεια ενός, έστω ήπιου, πολιτισμικού εθνικισμού. Όπως επίσης ελάχιστα μπορεί αυτή να γίνει μέσω της καλλιέργειας μιας ψυχολογίας «εθνικής κατωτερότητας». Ενδιαφέρων συνδυασμός δύο φαινομενικά αντίθετων αντιλήψεων απέναντι στο ελληνικό κράτος αφ' ενός και την Ε.Ε. αφ' ετέρου.

Εν κατακλείδι, δεν προσπαθώ με αυτό το κείμενο να λάβω θέση ανάμεσα στο προσφάτως τεθέν δίλημμα μεταξύ της παραμονής της χώρας σε ευρωπαϊκή τροχιά και της εξόδου από αυτήν. Ο στόχος μου είναι να προσπαθήσω να επισημάνω τη σύγχυση που επικρατεί, τόσο στον «απλό λαό» όσο και στην πολιτική ηγεσία ανεξαρτήτου απόχρωσης, ως προς τον σχεδιασμό και άσκηση της πολιτικής. 

Γεγονός που κατ' εμέ αποτελεί το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της εξωτερικής πολιτικής του ελληνικού κράτους, με ελάχιστες εξαιρέσεις, από την ίδρυσή του ως τις μέρες μας - δυστυχώς.