ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

 

Στις 20 Σεπτεμβρίου, παρά το χαμηλό ρεκόρ προσέλευσης στις κάλπες -55%-, οι Έλληνες ψηφοφόροι έδωσαν μια ηχηρή νίκη στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και στον ΣΥΡΙΖΑ.

Με το 35,5%, ο ΣΥΡΙΖΑ επανέλαβε το επιτυχημένο αποτέλεσμα του Ιανουαρίου του 2015. Η νίκη του συνδυάστηκε και με την αποτυχία του κόμματος της Λαϊκής Ενότητας υπό τον πρώην υπουργό ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη να διαβεί το κατώφλι της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης (3%). Στην ηλικία των 41, ο Τσίπρας φαίνεται να κυριαρχεί στην ελληνική πολιτική για το άμεσο μέλλον.

Επιπλέον, η αδυναμία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ – τα δυο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας- να εκμεταλλευτούν την οχτάμηνη αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και να επιστρέψουν δυναμικά, επισημαίνει την επιθυμία των Ελλήνων να αφήσουν πίσω το παρελθόν. Έχοντας σημειώσει την πολιτική αυτή επιτυχία, ο Τσίπρας πρέπει να κάνει περισσότερα από το να φέρει πολιτική σταθερότητα, ανάπτυξη, ελάφρυνση του χρέους, δίνοντας τέλος στο πρόγραμμα λιτότητας και κάνοντας τις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), γνωστοί ως τρόικα. 

Με την εντολή που πήρε, πρέπει να τελειώσει το παραδοσιακό πολιτικό και οικονομικό σύστημα στην Ελλάδα για να πετύχει. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πιστωτές της Ελλάδας στην ευρωζώνη είναι χαρούμενοι που ο Τσίπρας, του οποίου η άστατη συμπεριφορά αποτέλεσε πηγή απογοήτευσης για μήνες, πρέπει να εφαρμόσει τώρα τη συμφωνία που διαπραγματεύτηκε, αντί να βρίσκεται εκτός και να την απορρίπτει. Η πρόταση για μια ελληνική έξοδο από την ευρωζώνη που είχε κάνει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε φαίνεται τώρα ότι ήταν ιδιαίτερα απερίσκεπτη.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δείχνει ότι ο κυβερνών συνασπισμός μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του δεξιού εθνικιστικού κόμματος των Ανεξάρτητων Ελλήνων συνεχίζει. Θα ήταν ίσως καλύτερα αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε βρει ένα πιο κεντρώο κόμμα, ωστόσο οι ΑΝΕΛ δίνουν στον Τσίπρα την πλειοψηφία με αντάλλαγμα πολύ μικρές πολιτικές παραχωρήσεις. Διευρύνοντας περαιτέρω τον συνασπισμό η Ένωση Κεντρώων, το κόμμα που τίθεται ενάντια στη διαφθορά θα μπορούσε να ταιριάξει με τον Τσίπρα, αλλά δεδομένου ότι δεν υπήρξε ανάγκη, δεν θεωρήθηκε και πιθανό. 

Επειδή φέτος οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με την τρόικα ήταν επιτυχείς, η ίδια συμμαχία θα πρέπει να είναι σε θέση να ικανοποιήσει την Τρόικα και στο μέλλον. Ο γρήγορος σχηματισμός του συνασπισμού ελαχιστοποιεί τις καθυστερήσεις στην έγκριση του προγράμματος λίγες μόνο εβδομάδες. 

Πράγματι, για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η κρίση το 2010, μια ξεκάθαρη εκλεγμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία τάσσεται υπέρ του προγράμματος της τρόικας. Περισσότερο από το 80% του κοινοβουλίου στηρίζει το πρόγραμμα, ένα επίπεδο που προσεγγίζει γενικά τα ποσοστά στήριξης της παραμονής στο ευρώ. Συνεπώς, είναι πλέον σαφές στην ελληνική πολιτική σκηνή ότι αν κάποιος είναι υπέρ του ευρώ, είναι επίσης υπέρ του προγράμματος της τρόικας.

Η ακροδεξιά Χρυσή Αυγή και το ακροαριστερό ΚΚΕ έμειναν περίπου στα ίδια επίπεδα, παρά τις πρόσφατες αφίξεις προσφύγων και της οικονομικής κρίσης. Η αποτυχία τους να κεφαλαιοποιήσουν το χάος των τελευταίων μηνών είναι ενθαρρυντικά και για την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. Σίγουρα θα πρέπει να καταλαγιάσει τις προβλέψεις πανικού για ακόμα ένα λαϊκιστικό πολιτικό κύμα στην Ευρώπη μετά την πρόσφατη εισροή προσφύγων.

Μετά τις εκλογές, η σιωπηρή συμφωνία μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, της ευρωζώνης, και του ΔΝΤ πιθανότατα θα υλοποιηθεί γρήγορα. Η ατζέντα της ελληνικής κυβέρνησης ελπίζουμε να περιλαμβάνει επίθεση κατά της διαφθοράς και της συστηματικής φοροδιαφυγής, αλλά και η ευρωζώνη να παρέχει αρκετή ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, μέσω των επιτοκίων και τις αλλαγές στην ωρίμανση του χρέους, κρατώντας τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες κάτω από το 15% του ΑΕΠ, ώστε να επιτρέψει στο ΔΝΤ να υπογράψει τη συμφωνία και συμμετέχει τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και ως επόπτης της προόδου των μεταρρυθμίσεων.

Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη το υψηλότερο κόστος των δανείων του ΔΝΤ, τόσο η Ελλάδα όσο και η ευρωζώνη έχουν κίνητρο να περιορίσουν τη μελλοντική χρηματοδοτική συνεισφορά του (ΔΝΤ), μεγιστοποιώντας ταυτόχρονα την χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ). Είναι απίθανο το ΔΝΤ να συμβάλει με το συνηθισμένο ένα τρίτο του συνόλου του πακέτου διάσωσης. Πιο πιθανή φαίνεται η συμβολή με ένα ποσό ελαφρώς πιο πάνω από το συμβολικό 10% του κυπριακού πακέτου διάσωσης. Μόλις το επόμενο στάδιο της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους από την ευρωζώνη τεθεί σε ισχύ, η ελληνική κυβέρνηση πιθανότατα θα επανακτήσει πρόσβαση στις αγορές. 

Για να καταστεί εφικτό, το  χρέος που κρατά η ευρωζώνη θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως δευτερεύουσας προτεραιότητας ως προς τα χρέος της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο για την ευρωζώνη. Παρά τις συμβουλές από διακεκριμένους αμερικανούς οικονομολόγους, οι Έλληνες προτιμούν να μείνουν στο ευρώ και να κυβερνώνται από μια κυβέρνηση που ανήκει στο ευρωπαϊκό mainstream.

Το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν ψήφος υπέρ της σταθερότητας, δίνοντας έμφαση στον τρόπο που οι κρίσεις στις ώριμες δημοκρατίες δεν συνεπάγονται απαραίτητα πιο ριζοσπαστικές πολιτικές, αλλά μάλλον μια έντονη επιθυμία για ομαλότητα. Καμία άλλη χώρα της ζώνης του ευρώ δεν είναι πιθανό να έχει τόσο άσχημες οικονομικές επιδόσεις, όπως η Ελλάδα ή να έχει ένα τόσο δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα, όπως αυτό της Αθήνας.

Το γεγονός ότι δεν υπήρξε Grexit υποδηλώνει ότι αντίστοιχα δεν αποτελεί πιθανότητα να συμβεί οπουδήποτε αλλού. Αυτό που ξεκαθάρισε τα συναισθήματα των Ελλήνων ήταν η απειλή της διακοπής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος. Η ευρωζώνη δεν διαθέτει στρατό να στείλει σε αποσχιστικά κράτη, αλλά δεν χρειάστηκε.

Το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής ως εκ τούτου, κατά πάσα πιθανότητα σηματοδοτεί το πολιτικό τέλος της κρίσης στην ευρωζώνη. Η Ευρώπη δεν ελέγχεται από ένα κύμα λαϊκισμού που απορρέει από τις οικονομικές δυσκολίες.