ΜΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ

 

“Για την General Electric οι βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν την Κυριακή στην Πολωνία φέρνουν κάτι περισσότερο από αναστάτωση. Το αποτέλεσμα μπορεί να της κοστίσει 700 εκατομμύρια δολάρια» The Financial Times. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στο στόχαστρο ένα μέχρι πρότινος ευνομούμενο κράτος και όχι για τους προφανείς λόγους.

Η Πολωνία, βρίσκεται επίσημα από τις 13 Ιανουαρίου 2016, κάτω από την επίβλεψη της Ε.Ε. , έχουν προηγηθεί λεκτικές επιθέσεις και απειλές για κυρώσεις κυρίως εκ μέρους των Γερμανών αξιωματούχων, ενώ την πρωτοφανή αυτή κίνηση της Ε.Ε. συμπλήρωσε η υποβάθμιση της πολωνικής οικονομίας από την Αμερικάνικη Standard&Poor’s.

Αιτία είναι τα πρόσφατα νομοσχέδια τα οποία φαίνεται να δίνουν τον έλεγχο του Συνταγματικού Δικαστηρίου, της δικαιοσύνης αλλά και της ραδιοτηλεόρασης στην νεοεκλεγμένη ακροδεξιά κυβέρνηση. Η ακροδεξιά κυβέρνηση με ηγέτη τον Γιαροζσλάβα Καζίνσκι και πρωθυπουργό την Μπεάτα, δηλαδή την Φωτισμένη, Σίντλο φαίνεται να παρεκκλίνει όχι μόνο από την προηγούμενη κυβέρνηση, του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλτ Τουσκ αλλά και από τα ευρωπαϊκά ιδεώδη.

Συγκεκριμένα η κυβέρνηση διέπεται από έντονα ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα.  Θεωρεί ότι παραμένουν εχθροί της Πολωνίας και οι Ρώσοι αλλά και οι Γερμανοί και συγκρούεται εξαρχής με τους εταίρους της για θέματα όπως το προσφυγικό, η χρήση άνθρακα στην παραγωγή και για το ζήτημα του Nord Stream.

Η κυβέρνηση εκλέχτηκε έχοντας εξαγγείλει μεταξύ άλλων την επιβολή νέων φόρων σε τράπεζες και σουπερμάρκετ, υποσχέθηκε ότι θα υποχρεώσει τις τράπεζες να καταβάλλουν 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια για την μετατροπή των δανείων σε ελβετικό φράγκο, την μείωση των ορίων συνταξιοδότησης, την αύξηση του αφορολόγητου αλλά και την ενίσχυση κρατικών και πολωνικών επιχειρήσεων έναντι ξένων.

Πιστή στις εξαγγελίες της έχει ήδη ψηφίσει ειδικό νόμο, με τον οποίο επιβάλλει ετήσιο φόρο 0,44% στα περιουσιακά στοιχεία τραπεζών και ασφαλιστικών εταιριών ώστε να φέρει στα κρατικά ταμεία έσοδα 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Ενώ οι προηγούμενοι αξιωματούχοι δήλωναν πίστη στον ιστορικό τους εχθρό την Γερμανία αλλά και την Ε.Ε. λέγοντας ότι «Φοβάμαι λιγότερο την δύναμη της Γερμανίας και περισσότερο την απραξία της» και τονίζοντας την σημασία και την αναγκαιότητα της Ε.Ε., ο ηγέτης του κόμματος PiS τονίζει πως «ούτε απειλές ούτε λόγια… ειδικά από Γερμανούς δε θα μας αναγκάσουν να κάνουμε πίσω. Δεν θα κάνουμε πίσω!»

Ουσιαστικά η Πολωνία ακολουθεί πιστά τον μοναδικό της σύμμαχο, την επίσης ακροδεξιά κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία, ο οποίος εκτός από τα αντιδημοκρατικά μέτρα που έχει θεσπίσει, την αντί-μεταναστευτική πολιτική, παρεκκλίνει και από τα ευρωπαϊκά οικονομικά απαιτούμενα. Χαρακτηριστικό είναι πως πιέζει τις τράπεζες να αποζημιώσουν δανειολήπτες και χρηματιστηριακές εταιρίες για τα οικονομικά σκάνδαλα.

Η 6η ισχυρότερη οικονομία της Ε.Ε. αποφασίζει να ακολουθήσει έναν δικό της οικονομικό δρόμο. Γιατί; Πιθανότατα λόγο της μεγάλης Πολωνικής αντίθεσης. Η Πολωνία είναι μια ισχυρή οικονομία͘ είναι μάλιστα η μόνη οικονομία της Ε.Ε. η οποία απέφυγε την ύφεση στην κρίση του 2008 και τον επόμενο χρόνο είχε ανάπτυξη. Το ΑΕΠ της φτάνει τα 545 δισεκατομμύρια δολάρια και η ανεργία κυμαίνεται περίπου στο 9%.

Έχει ένα σταθερό και ρευστό τραπεζικό σύστημα και είναι ιδιαίτερα ελκυστική για επενδύσεις. Μάλιστα για την Γερμανία είναι η πιο ελκυστική χώρα για επενδύσεις σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι κυρίως ξένες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς στην Πολωνία.

Κολοσσοί όπως Volkswagen, Mercedes-Benz, BMW και Bayer έχουν εργοστάσια παραγωγής στην Πολωνία, ενώ δραστηριοποιούνται και εταιρίες όπως MediaMarkt, Auchan, Lidl και τράπεζες όπως ING, UniCredi και Crédit Agricole Ο μεγαλύτερος επενδυτής είναι η Γερμανία, για την οποία η Πολωνία αποτελεί τον 8ο μεγαλύτερο οικονομικό εταίρο. Μέχρι το 2013 οι Γερμανοί είχαν επενδύσει 114 δις στην Πολωνία, δηλαδή το 17% των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων.

Ενώ λοιπόν οι οικονομικοί δείκτες είναι ευνοϊκοί δεν μεταφράζονται σε ευημερία για τον Πολωνικό λαό που προσήλθε στις κάλπες. Το κατά κεφαλήν εισόδημα ανέρχεται μόλις στα 13, 690 δολάρια. Η Πολωνία μπορεί να είναι πρωταθλήτρια στην προσέλκυση επενδύσεων είναι όμως ταυτόχρονα πρωταθλήτρια στην παιδική φτώχια.

1,4 εκατομμύρια παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ πλέον 1 στα 3 γεννιέται σε συνθήκες φτώχιας.  Το 2013 το 17% του πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της φτώχιας. Απόδειξη δε του χαμηλού βιοτικού επιπέδου των Πολωνών είναι ότι η Πολωνία αποτελεί και την κύρια πηγή μεταναστών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι οι πολωνικές επιχειρήσεις είναι ελάχιστες. Σε όλους τους τομείς δραστηριοποιούνται εταιρίες ξένων συμφερόντων και δεν είναι πάντα εμφανές αυτό το γεγονός. Για παράδειγμα η πιο κερδοφόρα αλυσίδα σούπερ μαρκετ στην Πολωνία «Biedronka» ενώ τιτλοφορείται Πολωνική ουσιαστικά ανήκει σε όμιλο με έδρα την Πορτογαλία.

Επίσης ο ισχυρός τραπεζικός τομέας, κατά 70% ανήκει σε ξένους επενδυτές. Επιπρόσθετα, μετά την ιδιωτικοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η παραγωγή πέρασε στα χέρια της γερμανικής RWE. Τέλος η γη της Πολωνίας ανήκει σε ξένα κεφάλαια. Ενώ μέχρι το 2016 απαγορευόταν σε ξένους να αγοράσουν γη στην Πολωνία, ξένοι επενδυτές παρέκαμπταν τον ασαφή νόμο αγοράζοντας γη μέσω θυγατρικών.

Σήμερα είναι άγνωστη πόση γη ανήκει σε ξένους επενδυτές. Γι αυτό τον λόγο η Γερμανία βλέπει τις σχέσεις της με την Πολωνία ως «αποκλειστικά επαγγελματικές» και οι Πολωνοί κατηγορούν τους Γερμανούς ότι εκμεταλλεύονται το φτηνό εργατικό δυναμικό της Πολωνίας. Για τον ίδιο λόγο οι Πολωνοί ψήφισαν και ένα κόμμα το οποίο τους υποσχέθηκε ότι θα ενισχύσει την πολωνική επιχειρηματική δραστηριότητα έναντι της ξένης.

Και πως συμπεραίνουμε ότι κρύβονται οι οικονομικές εξαγγελίες πίσω από την στάση της Ε.Ε.; Από το γεγονός ότι η Ε.Ε. πρώτη φορά αναλαμβάνει μια τέτοια πρωτοβουλία. Αυτό που θα έπρεπε να αναρωτηθούμε εξαρχής είναι γιατί η Ε.Ε. επιτίθεται τόσο σκληρά σε ένα μέχρι πρότινος ευνομούμενο κράτος όταν δεν έχει δράσει αντίστοιχα σε παρόμοιες περιπτώσεις.

Αν και οι κινήσεις της Πολωνικής κυβέρνησης είναι αρκετά τολμηρές, δεν είναι η πρώτη φορά που κράτος μέλος της Ε.Ε. παρεκκλίνει από τα Ευρωπαϊκά ιδεώδη, χωρίς να προκαλέσει ιδιαίτερες αντιδράσεις στα όργανα της. Χαρακτηριστική περίπτωση σε θέματα λειτουργίας της ραδιοτηλεόρασης είναι η Ελλάδα .

 Όπως χαρακτηριστικές είναι και οι περιπτώσεις της Ισπανίας όταν η κυβέρνηση έθετε εκτός νόμου αριστερά κόμματα ώστε να μην συμμετέχουν στις εκλογές και συλλάμβανε δημοσιογράφους αλλά και η περίπτωση του προς προσχώρηση κράτους της Τουρκίας. Η Ε.Ε. δεν βλέπει τίποτα μεμπτό σε μία χώρα όπου η δημοσιογραφία έχει πρακτικά απαγορευτεί, ενώ ο στρατός δολοφονεί αμάχους πολίτες και απαγορεύει την ταφή τους.

Όσον αφορά την ακροδεξιά, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η Ε.Ε. στηρίζει στην Ουκρανία μια ακροδεξιά κυβέρνηση. Ο μεγάλος χαμένος από τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης είναι οι ξένες εταιρίες οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Πολωνία και τα κέρδη τους απειλούνται από τη φορολογία.

Οι οικονομικές αποφάσεις σε συνδυασμό με την συνολική αντίδραση της Πολωνίας στο προσφυγικό, στην Ε.Ε., στο ευρώ αλλά και σε συνδυασμό με την κυβέρνηση Όρμπαν την και την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών οδήγησαν την Ένωση να χρησιμοποιήσει το μέχρι πρότινος αποτελεσματικό, φόβητρο των κυρώσεων.

Όλοι αποδοκίμασαν τα αντιδημοκρατικά μέτρα της Πολωνίας στους τομείς της δικαιοσύνης και της ελευθερίας του λόγου. Όμως όλοι αποδοκίμασαν μονάχα την Πολωνία. 

Η Ε.Ε. παρά τις Χάρτες και τις εξαγγελίες το τελευταίο διάστημα αποφεύγει τις ουσιαστικές πρωτοβουλίες στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αφήνοντας ως μόνη λογική εξήγηση για αυτήν της τη στάση απέναντι σε ένα μόνο κράτος, ότι το κράτος αυτό δεν παρεκκλίνει μόνο από τα ανθρώπινα ιδεώδη αλλά και από τα οικονομικά ιδεώδη.

Εάν τα νέα μέτρα θα ενισχύσουν την οικονομία και τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα της Πολωνίας δεν είναι βέβαιο, βέβαιο είναι ότι έχουν δικαίωμα να δοκιμάσουν.