ΤΑ 4 ΕΦΙΑΛΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 2017

 

Πάνω από €1.000 ΕΝΦΙΑ θα πληρώσουν 600.000 ιδιοκτήτες ακινήτων: Ο στόχος είσπραξης 2,65 δισ. ευρώ από τον φετινό ΕΝΦΙΑ θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές αντοχές 600.000 ιδιοκτητών, καθένας εκ των οποίων θα κληθεί να πληρώσει πάνω από 1.000 ευρώ σε κύριο και συμπληρωματικό φόρο.

Η «λυπητερή» θα πλήξει πρωτίστως μέρος της μεσαίας τάξης της χώρας, μετά τις αλλαγές στις οποίες έχει προβεί το υπουργείο Οικονομικών, με στόχο την ανακατανομή των βαρών του φόρου στα ακίνητα.

Υπολογίζεται ότι σε σύνολο 15,5 εκατ. ιδιοκτησιών, περίπου οι μισές θα επιβαρυνθούν με ΕΝΦΙΑ ελαφρώς μειωμένο. Από την άλλη, περισσότερα από 400.000 άτομα θα πληρώσουν από 1.000 ως 2.000 ευρώ. Περίπου 80.000 θα πληρώσουν από 2.000 ως 3.000 ευρώ, ενώ περίπου 90.000 άτομα θα πληρώσουν περισσότερα από 3.000 ευρώ.

Πρακτικά, όπως μεταδίδει η Καθημερινή, το 8%-10% των ιδιοκτητών θα κληθεί να πληρώσει ακόμα και πάνω από το 30% του συνολικού φόρου, ποσό που μεταφράζεται σε περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ.

Δεδομένου μάλιστα ότι ο ΕΝΦΙΑ βεβαιώνεται σε ατομικό επίπεδο, θα υπάρξουν νοικοκυριά που θα κληθούν να πληρώσουν 3.000 έως 4.000 ευρώ, ποσά που πολλοί μεσαίοι αδυνατούν να καταβάλουν σήμερα, τουλάχιστον εμπρόθεσμα.

Η εκκαθάριση του φετινού ΕΝΦΙΑ αναμένεται να γίνει στα τέλη Αυγούστου. Με βάση τον ισχύοντα προγραμματισμό, ο φόρος θα πληρωθεί σε πέντε δόσεις, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο.

Πριν καν δημοσιευτούν στο taxisnet τα φετινά εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ –η ανάρτηση αναμένεται το αργότερο μέσα στο διήμερο 30-31 Αυγούστου- το οικονομικό επιτελείο είναι υποχρεωμένο να ξεκινήσει από τώρα τις συζητήσεις για τους φόρους που θα επιβληθούν στα ακίνητα μέσα στο 2017 ενόψει και της κατάρτισης του προσχεδίου του προϋπολογισμού το οποίο πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στο πρώτο πενθήμερο του Οκτωβρίου.

Η κυβέρνηση, θα κριθεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που επηρεάζουν εκατομμύρια φορολογούμενους. Μεταξύ αυτών:

1.Θα επιβληθεί συμπληρωματικός φόρος στα αγροτεμάχια μέσα στο 2017; Τα αγροτεμάχια απαλλάχθηκαν φέτος. Ωστόσο, περιουσία συνολικού ύψους περίπου 128 δις. ευρώ βρέθηκε στο φορολογικό απυρόβλητο με αποτέλεσμα η επίτευξη του στόχου από την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ να βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού.

Μετά το «πάγωμα» του φόρου στα αγροτεμάχια που μείωσε τη βεβαίωση φόρου κατά 270 εκατ. ευρώ αλλά και τον υπολογισμό των εκπτώσεων του ΕΝΦΙΑ που εκτιμάται ότι θα αφαιρέσει από τη βεβαίωση 100 εκατ. ευρώ επιπλέον, η τελική βεβαίωση του φετινού ΕΝΦΙΑ αναμένεται να πέσει κάτω από τα 3,25 δις. ευρώ.

Το υπουργείο Οικονομικών επιθυμεί να εισπράξει 2,65 δις. ευρώ κάτι που σημαίνει ότι η εισπραξιμότητα θα πρέπει να διαμορφωθεί στα πολύ υψηλά επίπεδα του 81%. Η περυσινή και η προπέρσινη εμπειρία έχει δείξει ότι η εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ είναι από τις υψηλότερες. Ωστόσο, φέτος, το υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει σε ανακατανομή βαρών από τους πολλούς στους λίγους.

Στην πράξη θα φανεί αν η μετατόπιση φορολογικών βαρών ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ σε περίπου 270.000 φυσικά πρόσωπα και 25.000 επιχειρήσεις, θα έχει ως αποτέλεσμα να πέσει ο συντελεστής εισπραξιμότητας ή όχι.

Πριν αποφασίσει αν θα επιβάλλει συμπληρωματικό φόρο ή όχι στα αγροτεμάχια απόφαση με αυξημένο πολιτικό κόστος δεδομένου ότι οι ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων είναι 3,6 εκατομμύρια η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι αγρότες, μισθωτοί και συνταξιούχοι - το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να δώσει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες γης να διορθώσουν τα λάθη στο Ε9.

Τα στοιχεία των αγροτεμαχίων, δεν έχουν διορθωθεί ποτέ καθώς ουδέποτε επιβλήθηκε φόρος βάσει αξίας στα αγροτεμάχια. Θεωρείται πολύ πιθανό, μετά την ολοκλήρωση της πληρωμής του φετινού ΕΝΦΙΑ, τα ηλεκτρονικά αρχεία του Ε9 να «ανοίξουν» και πάλι για μαζικές διορθώσεις έτσι ώστε οι φορολογικές αρχές να αποκτήσουν σαφή εικόνα για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των αγροτεμαχίων.

 

Αυτή η διαδικασία, θα φανεί απαραίτητη και ενόψει της συγκρότησης του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου.

2.Θα προσαρμοστούν οι συντελεστές υπολογισμού των φόρων μεταβίβασης ακινήτων στις νέες μειώσεις των αντικειμενικών αξιών; Με το αναθεωρημένο μνημόνιο δόθηκε νέα παράταση στο υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να εξισώσει τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων με τις πραγματικές κάτι που συνεπάγεται νέα μείωση των αντικειμενικών αξιών.

Η εξίσωση – η οποία θα επιφέρει μείωση των αντικειμενικών αξιών κατά τουλάχιστον 20% επιπλέον των μειώσεων που έγιναν αναδρομικά από την 1η Μαΐου 2015- θα πρέπει να έχει γίνει μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2017.

Θα επηρεάσει τον υπολογισμό όλων των φόρων μεταβίβασης (κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές) αλλά και τον ΕΝΦΙΑ του 2018. Η κρίση και η κατάρρευση της κτηματαγοράς, έχει επιφέρει μείωση των φορολογικών εσόδων από τις μεταβιβάσεις ακινήτων κατά τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ μέσα στην τελευταία 5ετία.

Η κυβέρνηση θα αποφασίσει αν θα συνοδέψει τη νέα μείωση των αντικειμενικών αξιών από αύξηση στους συντελεστές υπολογισμού των φόρων μεταβίβασης ακινήτων. Σήμερα, στις αγοραπωλησίες επιβάλλεται φόρος 3% ενώ στις γονικές παροχές, μετά την αφαίρεση του αφορολογήτου των 150.000 ευρώ επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 1%. Χωρίς αύξηση των συναλλαγών, και αυτή η αύξηση συντελεστών θα είναι μάταιη.

3. Θα αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ; Οι σχετικές εξαγγελίες έγιναν και πάλι προ ημερών από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη ο οποίος μίλησε για έναν φόρο ο οποίος θα επιβάλλεται επί της αξίας της περιουσίας του κάθε Έλληνα.

Μίλησε επίσης για ένα αφορολόγητο το οποίο θα απαλλάσσει από κάθε επιβάρυνση το βασικό περιουσιακό στοιχείο της κάθε οικογένειας, δηλαδή την πρώτη κατοικία. Αυτό το σχέδιο –το οποίο είχε ενσωματωθεί και στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ- σκοντάφτει στην κατανομή της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων.

Πέραν της απαξίωσης των ακινήτων που έχουν χάσει το 40% της αξίας τους από το 2008 μέχρι σήμερα, βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής περιουσίας είναι η μεγάλη διασπορά της.

Η χώρα έχει εκατομμύρια μικροϊδιοκτήτες και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες με περιουσίες άνω των 200.000 ευρώ. Για να βεβαιώσει η κυβέρνηση φόρους 3,5 δις. ευρώ μέσα από έναν φόρο τύπου ΦΜΑΠ, θα πρέπει ή να κατεβάσει το αφορολόγητο στις 20.000-30.000 ευρώ ή να επιβάλλει πολύ υψηλούς συντελεστές στη μεσαία τάξη κάτι που θα θέσει σε κίνδυνο την εισπραξιμότητα του φόρου.

4.Θα επιβληθεί ο φόρος υπεραξίας στις αγοραπωλησίες των ακινήτων; Στο τέλος του χρόνου, ξυπνά ένα «φάντασμα» του παρελθόντος: ο φόρος υπεραξίας στις αγοραπωλησίες ακινήτων. Ο φόρος θεσπίστηκε το 2013 με τον βασικό φορολογικό νόμο 4172/2013 αλλά η εφαρμογή του αποφασίστηκε να ανασταλεί για δύο χρόνια προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα κατά την επιβολή του φόρου αλλά και να μην επέλθει ένα ακόμη χτύπημα στην «τελειωμένη» αγορά ακινήτων. 

Η διετής περίοδος αναστολής εκπνέει το τέλος του 2016 και η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει αν θα κρατήσει τον φόρο στον «πάγο» ή αν θα τον ενεργοποιήσει.

Θεωρητικά, ο φόρος υπεραξίας έχει περισσότερα χαρακτηριστικά δικαιοσύνης σε σχέση με τον ΕΝΦΙΑ καθώς επιβάλλεται επί του κέρδους και όχι επί της αξίας της περιουσίας, η οποία μπορεί να έχει και μηδενική απόδοση.

Στην πράξη βέβαια, η πραγματική υπεραξία που προκύπτει κατά τη μεταβίβαση ενός ακινήτου δεν μπορεί να υπολογιστεί καθώς επί δεκαετίες, στα συμβόλαια αναγράφονταν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και όχι οι πραγματικές.

Σε κάθε περίπτωση, με την κατάρρευση που έχει επέλθει στην κτηματαγορά και τον περιορισμό των μεταβιβάσεων στο ελάχιστο, η κυβέρνηση δεν έχει να προσδοκά ότι θα εισπράξει φορολογικά έσοδα από τον συγκεκριμένο φόρο.