ΟΙ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Πολιτική αστάθεια και ξένες δυνάμεις στη Λιβύη.Από το 2011 με την έναρξη της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης» η Λιβύη έχει περιέλθει σε ένα κύκλο συγκρούσεων και αστάθειας 

Ο οποίος έχει προκαλέσει πληθώρα συνεπειών στη χώρα. Ουσιαστικά πρόκειται για μια χώρα διχοτομημένη, με την κυβέρνηση της Τρίπολης να στηρίζεται από τον ΟΗΕ και την κυβέρνηση της Ανατολής με έδρα το Τομπρούκ.

Ώστε να υποστηρίζεται από την σημαντικότερη στρατιωτική προσωπικότητα, τον Στρατάρχη Χαφτάρ, αλλά και από την γειτονική Αίγυπτο. 

Επιπλέον, τα ιδιαίτερα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου, έχουν γίνει πόλος έλξης για τις αντιμαχόμενες πλευρές, αλλά και για ισλαμιστές τρομοκράτες (όπως το Ισλαμικό Κράτος ή η Αλ-Κάιντα) όπου βρήκαν την ευκαιρία να αποκτήσουν βάσεις και φυσική υπόσταση στην περιοχή αυτήν τη περίοδο. 

Ως επιστέγασμα, έρχεται το προσφυγικό ζήτημα, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους είτε να συνωστίζονται σε κέντρα κράτησης ή να προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα αρκετοί από αυτούς να χάνουν τη ζωή τους στη διαδρομή.

Στο εσωτερικό επίπεδο, οι συγκρούσεις ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές κορυφώθηκαν με τον εμφύλιο πόλεμο που ξεκίνησε το 2014 και συνεχίζεται ως σήμερα. 

Η «Αραβική Άνοιξη» λόγω της αυθόρμητης έκρηξης της, αλλά και λόγω της ποικιλομορφίας του μωσαϊκού που απαρτίζει την κοινωνία της Λιβύης, δεν κατάφερε να προσφέρει έναν κοινά αποδεκτό ηγέτη.

Ο οποίος θα γέμιζε το κενό ισχύος που δημιουργήθηκε με την πτώση του Καντάφι. Ως αποτέλεσμα αναδύθηκαν διάφορες προσωπικότητες από διαφορετικές προελεύσεις και με διαφορετικά ιδεολογικά υπόβαθρα οι οποίες ανταγωνίζονται για την εξουσία.

Το 2019 αποτελεί χρονιά προεδρικών εκλογών στη Λιβύη, γεγονός ιδιαίτερης σημασίας καθώς θα είναι μια δοκιμασία τόσο για το νεοσύστατο σύστημα δημοκρατίας της χώρας όσο και για τον ρόλο που αυτή θα διαδραματίσει την επόμενη μέρα. Ο στρατάρχης Χαφτάρ έχει προεδρικές βλέψεις και απήχηση στην ανατολική πλευρά της χώρας. 

Μια πιθανή εκλογή του θα ισχυροποιήσει το ρόλο της Αιγύπτου στα εσωτερικά θέματα της Λιβύης και επίσης θα φέρει στην εξουσία έναν ακραιφνή πολέμιο του πολιτικού Ισλάμ και της Ισλαμικής τρομοκρατίας. Επιπλέον όμως, θα προσδώσει ένα σοβαρό πάτημα στη Ρωσία σε μια χώρα της Βορείου Αφρικής.

Μια πιθανή εκλογή του πρωθυπουργού Φαγέζ αλ Σαράτζ, θα δώσει στην χώρα μεγαλύτερη διεθνή νομιμοποίηση, καθώς η συγκεκριμένη προσωπικότητα είναι αναγνωρισμένη από την Διεθνή Κοινότητα. 

Είναι όμως αμφίβολο κατά πόσο μια πιθανή εκλογή του θα γίνει αποδεκτή από τους αντιπάλους τους και κατά πόσο θα μπορέσει να παγιώσει την εξουσία του. 

Τέλος, υπάρχει έντονη φημολογία ότι ο απόγονος του έκπτωτου δικτάτορα Καντάφι, Σαϊφ αλ Ισλάμ, θα κάνει κίνηση για να εκλεγεί πρόεδρος της χώρας.

Αναμφίβολα θα έχει ακόμη κάποιο έρεισμα σε περιοχές φιλικά προσκείμενες προς τον πατέρα του, όπως η γενέτειρα της οικογένειας Σύρτη αλλά η γενικότερη υποστήριξη του λαού της Λιβύης.

Όπως και της διεθνούς κοινότητας προς ένα μέλος της οικογένειας Καντάφι είναι αμφίβολη. Μια πιθανή εκλογή του λοιπόν, μπορεί να οδηγήσει τη Λιβύη σε ένα νέο κύκλο ρεβανσισμού και αστάθειας.

Στο διεθνές επίπεδο, μετά την ανάμειξη Δυτικών χωρών στην επανάσταση του 2011 (ΗΠΑ, Γαλλία) στην πλευρά των εξεγερμένων, αλλά και λόγω των πλουσίων κοιτασμάτων σε πετρέλαιο της χώρας.

Η Λιβύη έχει γίνει χώρα με μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον και είναι σίγουρο ότι οι εξελίξεις εκεί δεν θα αφήσουν αδιάφορη την Διεθνή Κοινότητα όπως γίνεται σε άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα, σαν την Υεμένη. 

Στην Δυτική ανάμειξη κατά τη διάρκεια της επανάστασης, δεν υπήρχε κάποιο ξεκάθαρο σχέδιο για την επόμενη μέρα της χώρας, γεγονός που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη βύθιση του κράτους σε εμφύλια διαμάχη. 

Η Ιταλία θα συνεχίσει τις προσπάθειες να εξομαλύνει την κατάσταση, αφενός διότι θέλει να έχει ενεργό ρόλο στην περιοχή αφού έχει σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στη Λιβύη και αφετέρου διότι θέλει να θέσει ένα τέλος στο προσφυγικό ζήτημα, το οποίο την επηρεάζει άμεσα.

Έχει ήδη μεσολαβήσει ώστε να συναντηθούν οι ηγέτες των αντιμαχόμενων πλευρών σε μια προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ τους αν και τα αποτελέσματα της διάσκεψης του Παλέρμο ήταν ήσσονος σημασίας. 

Όσον αφορά τις κινήσεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας, είναι δυσκολότερο να καθοριστούν, διότι η Λιβύη αποτελεί μόνο ένα κομμάτι στο ευρύτερο μωσαϊκό του θεάτρου της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής. 

Οι συνέπειες της πιθανής απομάκρυνσης του στρατού των ΗΠΑ από τη Συρία, δεν ξέρουμε ακόμη πως θα επηρεάσει τον πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. 

Μια πιθανή του ενδυνάμωση στην περιοχή που αποτέλεσε το έναυσμά του και το ισχυρότερο του προπύργιο, θα μπορούσε να προκαλέσει μια αναζωπύρωση του ISIS και στην Λιβύη, κάτι που θα προσέθετε έναν τρίτο ισχυρό πόλο ανταγωνισμού.

Το σημαντικότερο πρόβλημα της Λιβύης όμως παραμένει το προσφυγικό,αφού περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε κέντρα κράτησης της Λιβύης μην μπορώντας να εγκαταλείψουν τη χώρα και να περάσουν στην Ευρώπη. 

Οι συνθήκες κράτησής τους παραμένουν απάνθρωπες, υπάρχουν συνεχιζόμενες καταγγελίες για βασανιστήρια, βιασμούς, κακοποιήσεις και επιπλέον, τα κέντρα κράτησης χρησιμεύουν για δεξαμενές βίαιης στρατολόγησης ανθρώπινου δυναμικού. 

Παρά τις εκκλήσεις διεθνών οργανισμών για βοήθεια, οι δράσεις των χωρών της Δύσης περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στο να εμποδίζουν τους πρόσφυγες να έρθουν στην Ευρώπη (η περίπτωση της Ιταλίας που έχει δαπανήσει σημαντικά ποσά.

Ώστε να εκσυγχρονίσει και να εξοπλίσει την ακτοφυλακή της Λιβύης) είτε να δαπανούν κεφάλαια για τα κέντρα κράτησής τους (όπως η Μ. Βρετανία). Αντ’ αυτού, θα ήταν πιο αποδοτικότερο να επενδύσουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της χώρας.

Ακολουθώντας τις προτροπές του ΟΗΕ και άλλων Διεθνών Οργανισμών, αλλά και να μεσολαβήσουν πιο συντονισμένα ώστε να επιλυθεί η πολιτική διαμάχη που παρατείνει την αστάθεια στη χώρα.

Καταλήγοντας, το επόμενο έτος θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την αφρικανική χώρα. Οι επερχόμενες εκλογές θα δείξουν αν μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές και κατά πόσο έχουν πραγματοποιηθεί ουσιαστικά βήματα προς τον εκδημοκρατισμό. 

Επιπλέον, αναφορικά με τις ξένες δυνάμεις, η αποφυγή των λαθών του παρελθόντος και η ουσιαστική μεσολάβηση στη Λιβύη θα μπορούσε να αποτελέσει το εφαλτήριο για την εξομάλυνση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας.

Για την επίλυση του προσφυγικού ζητήματος όμως, θα χρειαστεί ειλικρινής προσπάθεια και συνεργασία τόσο από τη Λιβύη, όσο και από ξένες Δυνάμεις.