ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ

Ολοι είχαν έναν καλό λόγο να πουν για τη στάση που κράτησαν οι πολίτες κατά τη διάρκεια αυτής της απρόσμενης κρίσης. Τους δόθηκαν τα εύσημα της ευσυνειδησίας και δικαίως. Χωρίς την υπεύθυνη στάση των πολιτών, η Ελλάδα δεν θα έκανε εφικτό το θαύμα που υμνολογούν τα ξένα ΜΜΕ. 

Φυσικά δεν θα μπορούσε να υπάρχει ένας χωροφύλακας σε κάθε γειτονιά, ένας αστυφύλακας σε κάθε δρόμο ώστε να κόβει πρόστιμα σε κάθε περιττή ή επιβλαβή προσέγγιση. Αν ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων αποφάσιζε να σπάσει την απομόνωση, τίποτε δεν θα μπορούσε να σταματήσει την επιδημία. Η αυτοπειθαρχία που επέδειξαν οι πολίτες, τουλάχιστον πριν χαλαρώσουν τα μέτρα, έκανε τη διαφορά και μπράβο μας.

Το περίεργο είναι ότι αυτή την ατομική ευθύνη υμνολόγησαν και όσοι τις προηγούμενες μέρες ελεεινολογούσαν τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, που την ζητούσε. Ελεγαν διάφορα, όπως π.χ.  ότι η κυβέρνηση θέλει να μεταθέσει τις ευθύνες της στους πολίτες, ότι προετοιμάζεται για τη μελλοντική αποτυχία στην διασπορά του ιού κ.λπ. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ, αμέσως μετά το διάγγελμα του πρωθυπουργού για τη χαλάρωση των μέτρων, τον κατήγγειλε ότι «επιμένει να αγνοεί την πρώτιστη ευθύνη της πολιτείας, δείχνοντας με το δάχτυλο τους πολίτες για την “ατομική ευθύνη”» (28.4.2020). Πώς γίνεται λοιπόν να επαινούνται οι πολίτες για την ατομική ευθύνη που επέδειξαν και ταυτοχρόνως να επιτιμάται όποιος την επιδίωξε;

Θα συμφωνήσουμε ότι ένα κόμμα αντιπολίτευσης ψάχνει ευκαιρίες για αντιπολίτευση κι αν αυτές –λόγω συγκυρίας, όπως είναι μια πρωτόγνωρη επιδημία– δεν υπάρχουν, θα τις δημιουργήσει. Αυτό κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ακραίοι του οποίου τον τραβούν από το μανίκι. Υψώνει κραυγές αντιπολίτευσης, ακόμη κι αν αυτές αλληλοσυγκρούονται.

Υπάρχει όμως και το βασικό χαρακτηριστικό του πατερναλιστικού λαϊκισμού που ζητεί από το κράτος να κάνει τα πάντα –ακόμη και να επιβάλει την απόσταση των δύο μέτρων μεταξύ μας– ενώ ταυτοχρόνως χαϊδεύει και τα αυτιά των δυνάμει ψηφοφόρων. Επιθυμεί, δηλαδή, πολίτες χωρίς ευθύνες αλλά να έχουν ακέραιη τη δόξα της υπευθυνότητας. 

Είναι κάτι σαν το «αόρατο χέρι» της Αριστεράς, το οποίο –όπως θα έλεγε και ο Τζον Μέιναρντ Κέινς– θέλει τους πιο ανεύθυνους ανθρώπους, να κάνουν τα πιο ανεύθυνα πράγματα, για να παραχθεί μία κατάσταση υπευθυνότητας. Οι ευθύνες της πολιτείας, ακόμη και σε ομαλούς καιρούς, είναι πολλές και μεγάλες.  Γίνονται περισσότερες και μεγαλύτερες κατά τη διάρκεια των κρίσεων. 

Οι αρμοδιότητες όμως της πολιτείας δεν μπορούν να ασκηθούν δίχως την παράλληλη υπευθυνότητα των πολιτών.Οι νόμοι είναι ανίσχυροι αν όσοι απαρτίζουν μια κοινωνία δεν τιμούν το κοινωνικό συμβόλαιο, θεμέλιος λίθος του οποίου είναι η υπακοή σε αυτούς τους νόμους. Αυτό καλό είναι να το θυμόμαστε και μετά το πρώτο κύμα της επιδημίας...