ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ

Η Pfizer και η Moderna αρχίζουν να παράγουν δόσεις εμβολίων ειδικά για τη μετάλλαξη Όμικρον και ισχυρίζονται ότι θα μπορούσαν να διαθέτουν δεδομένα για το εάν τα εμβόλια αυτά είναι αποτελεσματικά ακόμη και μέσα στον Μάρτιο. Είναι όμως αυτός ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργήσει και να διατηρήσει κανείς προστασία έναντι της Covid-19;

Ο κόσμος γεννά νέες μεταλλάξεις τόσο γρήγορα, που μπορεί να μην έχει νόημα να τις κυνηγάμε κατά πόδας. Οι παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές δεν πιστεύουν ότι αυτή είναι απαραίτητα η σωστή προσέγγιση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ θεωρούν ότι ενδέχεται να μην χρειάζονται εμβόλια ειδικά για την Όμικρον και ότι οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο - και όχι οι φαρμακευτικές εταιρείες - θα πρέπει να συνεργαστούν για να αποφασίσουν τη σύνθεση των επόμενων εμβολίων.

Μια πιο σοφή στρατηγική είναι εκείνη επάνω στην οποία εργάζονται ήδη πολλοί επιστήμονες του κλάδου των εμβολίων: η ανάπτυξη "πανκορονοϊκών" εμβολίων, ικανών να συντρίψουν οποιαδήποτε παραλλαγή υπάρχει ή μπορεί να προκύψει.

Είναι βεβαίως πιθανό τα εμβόλια ειδικά για την Όμικρον επί των οποίων εργάζονται η Pfizer και η Moderna να αποδειχθούν χρήσιμα, ανέφερε ο Anthony Fauci - τουλάχιστον για λίγο. Ωστόσο, πρόσθεσε, "πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί μπορεί να βρεθούμε να κυνηγάμε την ουρά μας με νεότερες παραλλαγές, την ώρα που αντιμετωπίζουμε τις προηγούμενες".

Εκτός από την παροχή συμβουλών στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για την αντιμετώπιση του Covid, ο Fauci είναι επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων (NIAID) των ΗΠΑ, το οποίο χρηματοδοτεί διάφορες προσπάθειες για τη δημιουργία πανκορονοϊκών εμβολίων.

Οι πιθανότητες μια νέα παραλλαγή της Covid-19, η οποία να μην μοιάζει σε τίποτε με την Όμικρόν, να καραδοκεί, είναι πολλές. Οι ειδικοί στους ιούς έχουν "ταπεινωθεί" από το εύρος των μεταλλάξεων τις οποίες μπορεί να προκαλέσει ο συγκεκριμένος κορονοϊός, σημειώνει η Penny Moore, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand, στη Νότια Αφρική. 

Οι αλλαγές στην πρωτεΐνη ακίδα - που αποτελεί τον "στόχο" των σημερινών εμβολίων - έχουν μεταπηδήσει από Βήτα σε Δέλτα και μετά σε Όμικρον, αρκετα δηλαδή για να υποδηλώσουν ότι ένα ειδικό εμβόλιο για την τελευταία μπορεί να αποδειχθεί ανίσχυρο έναντι της επόμενης παραλλαγής.

Σε έναν τέλειο κόσμο, ο πιο γρήγορος τρόπος για να τερματίσει κανείς αυτή την παραλλαγή θα ήταν να εμβολιάσει αμέσως ολόκληρο τον πλανήτη με τα υπάρχοντα εμβόλια. Η Όμικρον έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπερνά την προστασία των εμβολίων της Pfizer και της Moderna, ωστόσο αυτά τα εμβόλια εξακολουθούν να προστατεύουν από σοβαρές ασθένειες, νοσηλεία και θάνατο. 

Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, οι χώρες με ανεπαρκή αποθέματα εμβολίων αποτελούν πρόσφορο έδαφος για δημιουργία νέων μεταλλάξεων. Ένας έξυπνος τρόπος για να αντισταθεί κανείς είναι να δημιουργήσει και να δοκιμάσει εμβόλια κατά του συνόλου των μεταλλάξεων του κορονοϊού - και να εκπονήσει ένα σχέδιο για την παραγωγή αρκετών από αυτά για όλες τις χώρες.

Αυτά ωστόσο δεν μπορούν να δημιουργηθούν τόσο γρήγορα όσο μπορούν τα εμβόλια για συγκεκριμένες παραλλαγές. Ο Fauci εκτιμά ότι θα μπορούσαν να χρειαστούν πολλοί μήνες ή ακόμη, αν είμαστε άτυχοι, και χρόνια για να τα τελειοποιήσουμε. Δεδομένης όμως της πιθανότητας ο κόσμος να ζει με τον SARS-CoV-2 για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε καθολική προστασία έναντι οποιωνδήποτε και τελικά όλων των παραλλαγών οι οποίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν.

Τι ακριβώς είναι λοιπόν το "πανκορονοϊκό" εμβόλιο; Ο όρος έχει γίνει συμπερληπτικός τόσο για εμβόλια τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν από τυχόν τρέχουσες και μελλοντικές παραλλαγές του SARS-CoV-2, όσο και για εκείνα που θα μπορούσαν επίσης να παρέχουν ανοσία έναντι του SARS, του MERS και οποιουδήποτε άλλου κορονοϊού ενδέχεται να εμφανιστεί.

Οι επιστήμονες έχουν λόγους να είναι αισιόδοξοι ότι οποιοδήποτε από τα δύο είδη εμβολίων είναι εφικτό. Υπάρχουν ήδη πρότυπα σχεδίασης για καθολικά εμβόλια κατά της γρίπης και του HIV. Το πρόβλημα είναι ότι κανένα από αυτά τα σχέδια δεν έχει φτάσει ακόμη στην αγορά και πολλά έχουν αποτύχει παταγωδώς.Οι κορονοϊοί μπορεί να είναι ευκολότεροι στόχοι, ωστόσο. Ο ενσωματωμένος μηχανισμός διόρθωσης σφαλμάτων τους, τους κάνει να μεταλλάσσονται πολύ πιο αργά από τους ιούς της γρίπης ή τον HIV.

Έτσι, επιστήμονες σε ακαδημαϊκά και κρατικά εργαστήρια εργάζονται επάνω σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο έχει αποδειχθεί πολλά υποσχόμενο κατά της γρίπης: ένα νανοσωματίδιο γεμάτο με κομμάτια του ιού τα οποία είναι γνωστό ότι είναι σημαντικά για την πρόκληση ισχυρής ανοσολογικής απόκρισης.

Ερευνητές σε πολλά εργαστήρια - συμπεριλαμβανομένων των Walter Reed Army Institute of Research, National Institutes of Health, California Institute of Technology, Institute for Protein Design του Πανεπιστημίου της Washington και του Northwestern University - πειραματίζονται με διάφορα είδη νανοσωματιδίων διακοσμημένα με πρωτεΐνες - ακίδες οι οποίες λαμβάνονται από διάφορες παραλλαγές του SARS-CoV-2.

Η ιδέα είναι ότι η έκθεση του ανοσοποιητικού συστήματος σε μερικές διαφορετικές πρωτεΐνες ακίδες θα του επιτρέψει να αναπτύξει μια άμυνα ενάντια σε οποιαδήποτε από αυτές μπορεί να συναντήσει. Τον περασμένο μήνα, οι επιστήμονες του Walter Reed δημοσίευσαν δεδομένα τα οποία δείχνουν ότι το πανκορονοϊκό τους εμβόλιο προκάλεσε σε μη ανθρώπινα πρωτεύοντα τη δυνατότητα να παράγουν εξουδετερωτικά αντισώματα εναντίον όχι μόνο του SARS-CoV-2, αλλά και του SARS-CoV-1, του στελέχους που ευθύνεται για το ξέσπασμα του SARS το 2003.

Οι συγκεκριμένοι ερευνητές έχουν ήδη ξεκινήσει μια πρώιμη δοκιμή Φάσης 1 σε ανθρώπους για να διασφαλίσουν ότι είναι ασφαλές και να μετρήσουν την ανοσολογική απόκριση που προκαλεί.

Ένα άλλο πειραματικό πανκορονοϊκό εμβόλιο, το οποίο δημιουργήθηκε από το εργαστήριο της Pamela Bjorkman στο CalTech έχει "χώρο" για ακόμη περισσότερες πρωτεΐνες από ό,τι εκείνο του Walter Reed. Ήδη ετοιμάζεται η διενέργεια κλινικών δοκιμών στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ένας άλλος τρόπος για να δημιουργήσει κανείς ένα πανκορονοϊκό εμβόλιο είναι να στοχεύσει τα τμήματα του ιού που παραμένουν ίδια ακόμη και όταν αυτός μεταλλάσσεται, ίσως μια μικρή περιοχή στην πρωτεΐνη ακίδα. Επειδή όμως τόσο πολλές από τις μεταλλάξεις του ιού βρίσκονται ακριβώς στην πρωτεΐνη ακίδα, κάτι τέτοιο μπορεί να μην είναι εύκολο.

Η Vir Biotechnology, η οποία παράγει τη μοναδική θεραπεία αντισωμάτων η οποία είναι αποτελεσματική ακόμη και κατά της Όμικρον, βρίσκεται σε καλό δρόμο για τον εντοπισμό αυτών των λεγόμενων εξαιρετικά αμετάβλητων περιοχών στον ιό, λέει ο Herbert "Skip" Virgin, επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος της Vir. Η ελπίδα είναι ότι ένα εμβόλιο το οποίο θα στοχεύει αυτά τα σημεία θα μπορούσε να προσφέρει πολλά χρόνια ευρείας προστασίας κατά των κορονοϊών.

"Η ανακάλυψη, ωστόσο, αυτών των εμβολίων θα πάρει χρόνο", λέει ο Fauci. "Δεν θα είναι αύριο". Κατασκευάζοντας τα αρχικά εμβόλια για τον Covid, οι επιστήμονες μπόρεσαν να βασιστούν άμεσα σε χρόνια δουλειάς προκειμένου να "ζωγραφίσουν" την πρωτεΐνη ακίδα στο κατάλληλο σχήμα για να την αναγνωρίζει το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Το να το καταφέρουν ξανά  για οποιαδήποτε περιοχή παραμένει αμετάβλητη στην ακίδα; "Αυτό θα μπορούσε να πάρει πολύ χρόνο", τονίζει ο Fauci.

Η κατεύθυνση μεγαλύτερης προσπάθειας στα συγκεκριμένα project θα μπορούσε να τα προωθηθεί ταχύτερα. Τον Σεπτέμβριο, το NIAID χορήγησε 36,3 εκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις για το πανκορονοϊκό εμβόλιο - κι αυτό είναι μια αρχή. Η συμμετοχή μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών - και των τεράστιων ερευνητικών προϋπολογισμών τους - θα βοηθούσε επίσης. Δεν είναι πολύ νωρίς για εταιρείες όπως η Pfizer και η Moderna να στρέψουν την προσοχή τους στα πανκορονοϊκά εμβόλια.