ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ "ΚΑΘΕΣΤΩΣ" ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΠΟΙΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ

Το "καθεστώς" εξαίρεσης των στελεχών εταιρειών από το νέο πλαίσιο που διέπει τις εργασιακές βάσει του νόμου του υπουργού Εργασίας κου Κωστή Χατζηδάκη διευκρινίζει εγκύκλιος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, για τον περιορισμό των ωρών εργασίας στις βιομηχανικές επιχειρήσεις, οι διατάξεις της Διεθνούς Συμβάσεως της Διεθνούς Διασκέψεως της Ουάσινγκτον δεν εφαρμόζονται σε πρόσωπα τα οποία κατέχουν θέσεις εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης.

Τα πρόσωπα αυτά, αν και δεν παύουν να είναι μισθωτοί με σχέση εξαρτημένης εργασίας, εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας, τις διατάξεις περί 8ώρου, την εβδομαδιαία ανάπαυση και την αποζημίωση ή την προσαύξηση για υπερεργασία και υπερωριακή εργασία ή εργασία κατά τις Κυριακές και εξαιρετέες εορτές ή κατά τη νύκτα ή εκτός έδρας, οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με την εξέχουσα θέση τους και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ανέλαβαν με τη σύμβαση εργασίας τους.

Σε κάθε περίπτωση, σε ό,τι αφορά στην καταχώρισή τους στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ, η ιδιότητα του προσώπου που κατέχει θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης θα πρέπει να αποτελεί ρητό όρο της ατομικής σύμβασης εργασίας.Για τις ανάγκες της καταχώρισης στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ, ως τέτοιοι εργαζόμενοι, που κατέχουν θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης τεκμαίρονται όσοι:

"Ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης ή εκπροσωπούν και δεσμεύουν την επιχείρηση προς τρίτους, ή είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου ή αντίστοιχου οργάνου διοίκησης του εργοδότη ή είναι μέτοχοι ή εταίροι κατέχοντες άνω του 0,5% των δικαιωμάτων ψήφου του εργοδότη ή προΐστανται Διευθύνσεων, Μονάδων ή Τμημάτων ή άλλων αυτοτελών οργανικών ενοτήτων της εργοδοτικής επιχείρησης. 

Όπου προσδιορίζονται στο οργανόγραμμά της, εφόσον οι εργαζόμενοι αυτοί αμείβονται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού, αμείβονται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του οκταπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού…."

Είτε ασκούν διεύθυνση και εποπτεία επί του συνόλου μιας επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, είτε προΐστανται αυτοτελούς ή ουσιώδους διεύθυνσης ή τμήματος ή λειτουργίας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης αυτής (Οικονομική Διεύθυνση, Διεύθυνση Πωλήσεων / Εμπορική, Διεύθυνση Ανθρωπίνου Δυναμικού, Τεχνική Διεύθυνση, Διεύθυνση Πληροφορικής, Εφοδιαστική Αλυσίδα, Controlling κλπ.), την οποία διευθύνουν και εποπτεύουν, ώστε να επηρεάζουν αποφασιστικά τις κατευθύνσεις και την εξέλιξη αυτής.

Είτε κατέχουν θέση εποπτείας ή εμπιστοσύνης του εργοδότη, και οι οποίοι, ανεξαρτήτως του τυχόν αριθμού υφισταμένων τους, διακρίνονται σαφώς από τους υπολοίπους υπαλλήλους, ιδίως γιατί ασκούν ως επί το πλείστον τα δικαιώματα του εργοδότη, όπως λ.χ. η πρόσληψη και η απόλυση του προσωπικού, έναντι του οποίου επέχουν θέση εργοδότη. Η εκπροσώπηση της επιχείρησης προς τρίτους (ανεξάρτητα του θεματικού ή οικονομικού εύρους της εξουσιοδότησης που διαθέτουν και της θέσης εργασίας που κατέχουν), η λήψη σημαντικών αποφάσεων για την επίτευξη του σκοπού του εργοδότη κ.ά.. 

Ως εκπροσώπηση και δέσμευση νοείται αυτή που συνδέεται με ανάπτυξη πρωτοβουλίας και όχι με πράξεις απλής διαχείρισης, όπως η υπογραφή επιταγών μικρών ποσών για καταβολή γεγενημένων υποχρεώσεων της επιχείρησης ή η υπογραφή ή συνυπογραφή σε ισολογισμούς. Αφορά σε περιπτώσεις εργαζομένων στους οποίους θα πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά οι εξής δύο προϋποθέσεις:

Να προΐστανται Διευθύνσεων, Μονάδων ή Τμημάτων ή άλλων αυτοτελών οργανικών μονάδων ή λειτουργιών της εργοδοτικής επιχείρησης σύμφωνα με το οργανόγραμμά της, εφόσον η εργοδοτική επιχείρηση τους εμπιστεύεται την εποπτεία μέρους της συνεχούς, διακεκομμένης ή έκτακτης, αλλά πάντως ουσιώδους λειτουργίας της, ανεξαρτήτως του τυχόν αριθμού υφισταμένων τους και οι συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές τους σε κάθε περίπτωση να μην υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού.

Αναφορικά με την έννοια των κατά τα ανωτέρω συμφωνημένων μηνιαίων αποδοχών, κατά τη νομολογία, η συμφωνία μπορεί να είναι έγγραφη ή προφορική, ρητή ή σιωπηρή. Έτσι, για παράδειγμα, οι οικειοθελείς παροχές εξελίσσονται σε υποχρεωτικές, αν η χορήγησή τους συνεχίζεται και επαναλαμβάνεται για μακρό χρονικό διάστημα και μάλιστα κατά τακτά χρονικά διαστήματα χωρίς την εκ των προτέρων τήρηση επιφύλαξης περί μονομερούς κατάργησής τους, η επιχειρησιακή συνήθεια μπορεί να είναι γενεσιουργός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κ.ά.

Όλα αυτά θεωρείται ότι καθίστανται τμήμα της ατομικής σύμβασης εργασίας, δια των ανωτέρω μηχανισμών, εφόσον χορηγούνται, όχι ως επιβράβευση αποτελέσματος, αλλά ως αντάλλαγμα της εργασίας. Γι’ αυτό, κάθε είδους αποδοχές (λ.χ. μηνιαίος μισθός εν τη στενή εννοία, προμήθειες, επιμίσθιο χορηγούμενο σε αντάλλαγμα της εργασίας κ.ά.) και παροχές (λ.χ. παροχή χρήσης αυτοκινήτου, κάλυψη δαπανών κινητής τηλεφωνίας, ομαδικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο κ.ά.).

Αν και εφόσον έχουν αποκτήσει υποχρεωτικό χαρακτήρα κατά τα ανωτέρω και χορηγούνται ως αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας, λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης και θεωρούνται τακτικές αποδοχές. Ωστόσο, δεν συνυπολογίζονται παροχές, οι οποίες είναι αβέβαιο εάν θα χορηγηθούν (λ.χ. μπόνους που συνδέεται με την επίτευξη ατομικών στόχων ή στόχων της επιχείρησης).

Κατά συνέπεια, κατά τον υπολογισμό των συμφωνημένων μηνιαίων αποδοχών για την εφαρμογή της λαμβάνονται υπόψη, βεβαίως, οι ρητώς και εγγράφως συμφωνημένες μηνιαίες καταβαλλόμενες αποδοχές, αλλά και κάθε άλλο ποσό ή παροχή που λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της αποζημίωσης λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. 

Εξυπακούεται ότι αν δεν υπάρχουν τέτοια ποσά και παροχές, που να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της ως άνω αποζημίωσης λόγω καταγγελίας, λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικά οι ρητώς και εγγράφως συμφωνημένες, μηνιαία καταβαλλόμενες αποδοχές. Εξάλλου, ως εκάστοτε ελάχιστος νομοθετημένος μισθός νοείται το μοναδιαίο ποσό αναφοράς του νομοθετικά καθορισμένου κατώτατου μηνιαίου μισθού του ανειδίκευτου εργάτη, χωρίς τον υπολογισμό καμίας προσαύξησης.

Ως εκ τούτου αν δεν πληρούνται οι ως άνω προϋποθέσεις σωρευτικά, οι εν λόγω εργαζόμενοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω ΥΑ και κατ’ επέκταση δεν πρέπει να δηλώνονται στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ ως εργαζόμενοι που κατέχουν θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης.

iii) H περίπτωση Γ. αφορά σε οποιονδήποτε εργαζόμενο αμείβεται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του οκταπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού. Και σε αυτήν την περίπτωση κατά τον εν λόγω υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη οι συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές και ο ελάχιστος νομοθετημένος μισθός, όπως ορίστηκαν ανωτέρω.

Επομένως, αν δεν πληρούται η προϋπόθεση ως προς το ύψος των συμφωνημένων μηνιαίων αποδοχών, ο εν λόγω εργαζόμενος δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω ΥΑ και δεν πρέπει να δηλώνεται στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ ως εργαζόμενος που κατέχει θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης.

Επισημαίνεται ότι αναφορικά με τις περιπτώσεις Β και Γ ο περιορισμός που τίθεται ως προς τις συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές (υπέρτερες του εξαπλασίου ή οκταπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού αντιστοίχως) ως προαπαιτούμενο για να αποδοθεί στον εργαζόμενο η ιδιότητα του προσώπου που κατέχει θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης. 

Λειτουργεί ως αντιστάθμισμα της εξαιρέσεώς τους από τις συγκεκριμένες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, λαμβανομένου ιδίως υπόψη του ύψους του μέσου καταβαλλόμενου μισθού στη χώρα. Εν κατακλείδι εργαζόμενος, ανεξαρτήτως της ιδιότητας που του έχει αποδοθεί, εφόσον δεν εμπίπτει σε μία εκ των ως άνω περιπτώσεων Α,Β,Γ εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της ΥΑ 90972/15.11.2021 και κατ’ επέκταση δεν πρέπει να δηλώνεται στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ ως εργαζόμενος που κατέχει θέση εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης.