ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΡΕΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ «ΒΛΕΠΕΙ» ΤΟ ΔΝΤ

 

Η έξοδος από την πανδημία και η πλήρης ανάκαμψη της οικονομίας έρχονται με αυξημένες προκλήσεις για τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες, όπως προειδοποιεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην έκθεση των Προοπτικών της Παγκόσμιας Οικονομίας,  καθώς πλέον ο δημοσιονομικός χώρος είναι πιο περιορισμένος, τα κόστη δανεισμού θα ακολουθήσουν ανοδική τροχιά και ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός για μεγαλύτερο διάστημα απ’ ό,τι αρχικά αναμενόταν.

Σε αυτό το πλαίσιο οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να επικοινωνήσουν σωστά και έγκαιρα την πολιτική τους, ενώ οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ακολουθήσουν μια πολύ προσεκτική δημοσιονομική πολιτική και να εστιάσουν στις βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.Το Ταμείο εκτιμά πλέον πως η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί το 2022 στο 4,4% (από 5,9% το 2021) σε σχέση με το 4,9% που προέβλεπε τον Οκτώβριο, ενώ θα κινηθεί με ρυθμούς της τάξης του 3,8% το 2023. 

Στην Ευρωζώνη θα διαμορφωθεί φέτος στο 3,9% (από 5,2% το 2021) και το 2023 στο 2,5%. Στους κινδύνους για αυτές τις προβλέψεις το ΔΝΤ τοποθετεί την εμφάνιση νέων παραλλαγών της COVID-19 που μπορεί να παρατείνουν την πανδημία, ενώ οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας, η αστάθεια των τιμών της ενέργειας και οι πιέσεις στους μισθούς σημαίνουν ότι η αβεβαιότητα γύρω από τον πληθωρισμό είναι υψηλή. Παράλληλα επισημαίνει πως οι γεωπολιτικές εντάσεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Ασίας, θέτουν σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό, το διεθνές εμπόριο και την πολιτική συνεργασία.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, ο πληθωρισμός φέτος θα κινηθεί στο 3,9% στις ανεπτυγμένες οικονομίες και στο 5,9% στις αναπτυσσόμενες αγορές, με τις τρέχουσες διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις υψηλές τιμές ενέργειας να συνεχίζονται το 2022, πριν υποχωρήσουν το 2023. H αγορά των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, αναφέρει, δείχνει ότι οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν περίπου 12% και οι τιμές του φυσικού αερίου περίπου 58% το τρέχον έτος. 

Ακόμη και πριν από την «Ομικρον», η πίεση του πληθωρισμού είχε γίνει πιο ευρεία, με πολλές κεντρικές τράπεζες να έχουν ήδη αυξήσει τα επιτόκια. Οι απαντήσεις πολιτικής θα ποικίλλουν ανάλογα με τις εξελίξεις στον πληθωρισμό και στην απασχόληση ανά χώρα και την ισχύ των πλαισίων πολιτικής της κεντρικής τράπεζας. Η έκτακτη στήριξη είναι πιθανό να συνεχιστεί στην Ευρωζώνη και στην Ιαπωνία φέτος για να μπορέσει να «εδραιωθεί» η ανάκαμψη. Αντίθετα, θα αποσυρθεί στις ΗΠΑ, όπου η ανάκαμψη είναι σε πιο προχωρημένο στάδιο, οδηγώντας έτσι στην επιστροφή των επιτοκίων σε υψηλότερα επίπεδα.Οι μεταλλάξεις του ιού, ο υψηλός πληθωρισμός και οι γεωπολιτικές εντάσεις ενδέχεται να φρενάρουν τη δυναμική της ανάπτυξης.

Οπως προειδοποιεί το Ταμείο, μια αυστηρότερη στάση της νομισματικής πολιτικής, ειδικά εάν δεν κοινοποιηθεί με σαφήνεια, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα οδηγώντας σε σημαντική επιδείνωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών. Ετσι, σε χώρες όπου οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν αυξηθεί και υπάρχει απτός κίνδυνος πιο επίμονων πιέσεων στις τιμές, οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να συνεχίσουν να διαμηνύουν μια τακτική, εξαρτώμενη από τα οικονομικά δεδομένα, απόσυρσης της στήριξης.

Παράλληλα, θα πρέπει να σηματοδοτήσουν ξεκάθαρα ότι ο ρυθμός με τον οποίο θα αποσυρθεί η νομισματική στήριξη μπορεί να επαναξιολογηθεί εάν υπάρξει επιδείνωση της πανδημίας. Την ίδια στιγμή, όπως τόνιζε το ΔΝΤ, τα δημόσια οικονομικά θα υποστούν πίεση τους επόμενους μήνες και χρόνια, καθώς το παγκόσμιο δημόσιο χρέος έχει φθάσει σε επίπεδα-ρεκόρ για να καλυφθούν οι δαπάνες λόγω της πανδημίας και οι φορολογικές εισπράξεις μειώθηκαν κατακόρυφα, ενώ τα υψηλότερα επιτόκια θα κάνουν επίσης πιο ακριβό τον δανεισμό.

Συνεπώς, τα δημοσιονομικά ελλείμματα στις περισσότερες χώρες θα χρειαστεί να συρρικνωθούν τα επόμενα χρόνια, αν και η έκταση της εξυγίανσης θα εξαρτηθεί από τον ρυθμό της ανάκαμψης. Εάν υπάρξει επιδείνωση της πανδημίας η εξυγίανση μπορεί να επιβραδυνθεί, όπου το επιτρέπει ο δημοσιονομικός χώρος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο χώρος αυτός είναι πολύ μειωμένος, επομένως η καλύτερη στόχευση της στήριξης θα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Οι πρωτοβουλίες πρέπει να ενσωματώνονται σε αξιόπιστα και βιώσιμα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια. Τελικά θα απαιτηθούν υψηλότερη ανάπτυξη και ισχυρότερα φορολογικά έσοδα για πολλές χώρες προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος από το πολύ υψηλό χρέος.

Αυτές οι προκλήσεις καθιστούν ακόμη πιο ουσιαστικές τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τις βελτιώσεις στο δημοσιονομικό πλαίσιο, υπογραμμίζει το Ταμείο. Ουσιαστικά, για να επιτευχθεί υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη θα απαιτηθούν βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και διορθωτικά μέτρα για να αντισταθμιστούν οι «ουλές» που αφήνει η πανδημία. Οι χώρες θα πρέπει επίσης να προσαρμοστούν σε μια νέα αγορά εργασίας όπως αυτή διαμορφώθηκε από την πανδημία, αναπροσαρμόζοντας τους εργαζομένους όπως απαιτείται για να εξασφαλίσουν επικερδή απασχόληση σε μια πιθανώς πιο ψηφιακή οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο, η πανδημία παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να ενισχυθούν οι προσπάθειες ψηφιοποίησης και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών.