Η ΕΛΛΗΝΙΚH «ΕΥΡΩΠΑΪΚH» ΨΕΥΔΑIΣΘΗΣΗ

Ποιο θα είναι το πρώτο κόμμα στις ευρωεκλογές; Με ποια διαφορά θα νικήσει και τι θα σημαίνει αυτό για τη χώρα; Ποιοι θα ενισχύσουν τις δυνάμεις τους;  Οι φιλοευρωπαίοι ή οι ευρωσκεπτικιστές; Μικρή σημασία έχουν αυτά, κατά την γνώμη μου. Διότι, τελικά, και οι μεν και οι δε προσεγγίζουν την Ευρώπη με λάθος τρόπο. Και διότι, εξ’αρχής, χάσαμε σε μεγάλο βαθμό την ευκαιρία να εξελιχθούμε σε πραγματικό κομμάτι του σύγχρονου ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.

Ένας σημαντικός λόγος γι’ αυτό, είναι η αυταπάτη του ελληνοκεντρισμού. Η στρεβλή εντύπωση ότι η Ελλάδα αποτελεί το ένα και μοναδικό κέντρο. Κέντρο όμως τίνος πράγματος; Της γης ή της Ευρώπης; Πολιτιστικό, τεχνολογικό, ή οικονομικό;  Δυστυχώς τίποτα από όλα αυτά -τουλάχιστον όχι στο βαθμό που εννοεί ο νεοέλληνας. Κάτω από την πολύχρονη και βαθιά επιρροή των ελληνοκεντρικών αερολογιών μάθαμε  να θεωρούμε  τον εαυτό μας ως γένος  περιούσιο και άλας της γης.

Έχουμε δημιουργήσει  τη λανθασμένη εντύπωση ότι το ένδοξο παρελθόν μας είναι επιφορτισμένο να λύσει τα προβλήματα του παρόντος και του μέλλοντος. Και, υπό αυτό το πρίσμα, δεν μας χρειάζεται καμια Ευρώπη για να εξελιχθούμε, να προχωράμε, να επιβιώνουμε. Επιπλέον, να μην ξεχνάμε ότι ενταχθήκαμε στην Ευρώπη με την λογική του ότι «όλοι μας χρωστάνε». Την προσεγγίσαμε ως μέσο πλουτισμού. Ήδη από την εποχή της ΕΟΚ πολλά από τα κονδύλια των υποδομών και των επενδύσεων πήγαιναν στις τσέπες κάποιων πολιτικών φίλων, υποστηρικτών και ψηφοφόρων.

Μάθαμε να ζούμε από επιχορηγήσεις, αποζημιώσεις και προγράμματα, χωρίς να παράγουμε τίποτα, ή τουλάχιστον, χωρίς να παράγουμε αρκετά. Ελπίζοντας πάντοτε ότι «οι κουτόφραγκοι δεν θα το καταλάβουν». Το ίδιο και πρόσφατα, παρά την  δύσκολη θέση μας λόγω κρίσης, υπογράφαμε μνημόνια χωρίς να υλοποιούμε τις δεσμεύσεις μας, νομίζοντας ότι θα τους κοροϊδέψουμε. Δίναμε ψεύτικες υποσχέσεις, μέσα και έξω, πουλήσαμε και πουλάμε (ορισμένοι εξ ημών) «μαγκιές» για μονομερή διαγραφή του χρέους.

Συμπληρώνω σ' αυτά τα δύο, ότι από την αρχή της ευρωπαϊκής μας πορείας εμφανίζεται το φαινόμενο της αντιευρωπαϊκής  ρητορικής, που γίνεται κοινωνικό βίωμα: όποιος ήταν στον κεντρώο ή αριστερό χώρο, έπρεπε, εκ προοιμίου, και χωρίς να υπάρχουν απαραίτητα πάντοτε πειστικά επιχειρήματα, να είναι αντιευρωπαϊστής. Μην ξεχνάμε το θρυλικό σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», την περίοδο που εντασσόταν η χώρα στην ΕΟΚ.

Κατά τα άλλα, θέλουμε να είμαστε στην Ευρώπη. Στις πιο πολλές δημοσκοπήσεις αποτυπώνεται η θέληση του ελληνικού λαού να είναι μέρος της Ευρώπης. Το «Ευρωβαρόμετρο» αποτυπώνει εμπιστοσύνη των Ελλήνων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και προσδοκία για ενίσχυση του ρόλου τους. Το ερώτημα είναι, σε ποια Ευρώπη θέλουμε να πιστέψουμε; Αυτή που εμείς έχουμε εικονικά δημιουργήσει, ή στην Ευρώπη της εμβάθυνσης και της ολοκλήρωσης, της διαπραγμάτευσης, της δέσμευσης και -μετά- των δικαιωμάτων;

Το σίγουρο είναι πως το ευρωπαϊκό μόρφωμα δεν είναι τέλειο. Αλλαγές και βελτιώσεις οφείλουν να γίνονται. Είναι αναγκαίες, όπως αποδεικνύεται τελικά σε περιόδους κρίσεων, σαν αυτή του ευρωπαϊκού Νότου που περνάμε τα τελευταία χρόνια και σαν πολλές άλλες, που έχουμε αντιμετωπίσει διαχρονικά και αφορούν θέματα ασφάλειας, ενέργειας, εξωτερικών σχέσεων και διπλωματίας, κ.ο.κ. Για να μπορέσουμε όμως να αλλάξουμε την Ευρώπη, να την κάνουμε πραγματικά και ουσιαστικά «Ευρώπη των λαών», θα πρέπει να έχουμε πλήρη συνείδηση, ότι ανήκουμε σ' αυτήν.

Δεν είναι προαιρετική η επίκληση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας. Είμαστε μέρος μιας Ένωσης. Αυτό μας δίνει προνόμια αλλά γεννά και υποχρεώσεις, ίσως και παραιτήσεις από πολλές ελληνοκεντρικές φαντασιώσεις μας. Δεν είναι κακό να τις τολμήσουμε. Ας πάρουμε την Ευρώπη πιο σοβαρά… Μόνο με πλήρη συνείδηση της ευρωπαϊκής πλευράς μας θα έχει και νόημα να ζυγίζουμε και να ερμηνεύουμε την έκβαση των ευρωεκλογών. Γιατί θα είναι αποτέλεσμα συνειδητής ψήφου.