ΠΟΣΟ ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΕΙΣΑΙ;

 

Τις περασμένες δεκαετίες, ειδικά πριν την 11η Σεπτεμβρίου, ο αντιαμερικανισμός για τον έφηβο Έλληνα ήταν ότι ο αγχωμένος αυνανισμός στο δωμάτιο, κρυφά από τους γονείς. Απαραίτητος για τις ορμόνες και το μυαλό, απενοχοποιημένος ανάμεσα σε άτομα της ίδιας ηλικίας, θέμα-ταμπού για συζήτηση σε μεγάλη κλίμακα και με ευρύτερο ακροατήριο. Μάθαμε πως οτιδήποτε πηγαίνει κόντρα στην Αμερική είναι καλό. Είτε αυτό ονομάζεται Ρωσία, είτε απλά πρόκειται για το αποτύπωμα μιας μπογιάς σε τοίχο με την επιγραφή της Coca-Cola.

Έβγαινες και μιλούσες κατά των ΗΠΑ κι αυτομάτως βαφτιζόσουν επαναστάτης. Αντίσταση στο σύστημα και καλά, εναντίωση στους παγκόσμιους δυνάστες που είτε με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, είτε με τη διπλωματία τους αλλάζουν τον κόσμο. Αντίσταση που έφτανε (και φτάνει ακόμη) μέχρι τη στιγμή που μπαίνει το χέρι στην τσέπη και βγάζει από το πορτοφόλι μερικά χαρτονομίσματα για να αγοράσεις το νέο παπούτσι της NIKΕ, το νέο i-Phone, το οτιδήποτε φεύγει από τις ΗΠΑ και κατακτά τον κόσμο.

Αυτή ήταν η κατάσταση στη χώρα -προφανώς ισχύει ακόμη, αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό. Βλέπετε, τα χρόνια από την άμεση εμπλοκή της Αμερικής στα εντός μας, πέρασαν. Όχι πως τώρα δεν γίνεται, απλά αλλάζει τρόπο. Δεν γίνεται με διαγγέλματα και συναντήσεις σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο, δεν γίνεται με ατάκες «ευχαριστούμε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ» στην ελληνική Βουλή, αλλά με εμπλοκή πιστωτικών οργανισμών και κατευθυντήριων γραμμών από οργανισμούς όπως το IMF. Το μόνο που αλλάζει είναι η βιτρίνα.

Μέσα στην εβδομάδα που έφυγε, το Pew Research Center παρουσίασε μελέτη, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα είναι μέσα στις 10 χώρες που αντιπαθούν περισσότερο την Αμερική, είναι -μάλιστα- η πρώτη από τις χώρες της Ε.Ε. Πρώτη η Αίγυπτος, μέσα στη δεκάδα και περιοχές της Παλαιστίνης, του Λιβάνου, της Τυνησίας. Μέσα και η Γερμανία. Όλες τους περιοχές που υπήρξαν πρόσφατα (ή διαχρονικά) ταραχές και που βρίσκονται στα πρόθυρα εμφυλίου (στην περίπτωση της Γερμανίας παίζει σημαντικό ρόλο το πρόσφατο θέμα με τις παρακολουθήσεις).

Προσπαθώ να σκεφτώ τι είναι αυτό που μας έκανε και μας κάνει τόσο αντιαμερικανούς. Τους μισούμε για τον Εμφύλιο; Για την Κύπρο και την χούντα; Δύσκολο, αν μιλήσετε με νέους από 15-25 είναι πράγματα κι έννοιες που αγγίζουν ελάχιστους. Η αμέσως επόμενη ηλικιακή κατηγορία στρέφει την οργή της περισσότερο στο εγχώριο πολιτικό προσωπικό, παρά στον Ομπάμα.

Μου κάνει εντύπωση το ποσοστό αυτό. Όχι γιατί δεν έχω απάντηση, μάλλον η απάντηση βρίσκεται σε όλα τα παραπάνω. Μου κάνει εντύπωση γιατί πρόκειται για μια χώρα (αν μπορείς να το βαφτίσεις ως κάτι ενιαίο και με τον όρο χώρα αυτό το μείγμα πολιτειών και κοινωνιών) στην οποία αντανακλάται πιο καθαρά η ελληνική νοοτροπία απ' ό,τι στην Ευρώπη.

Είμαστε πολύ πιο κοντά στην Αμερική απ' ό,τι στη Γερμανία. Οι πόλεις μας μοιάζουν πιο πολύ με κωμοπόλεις της Λουιζιάνα παρά με αυτές στο Βέλγιο και στη Γαλλία. Ο Έλληνας μεσήλικας έχει πιο πολλές κοινές αναφορές με τον αντίστοιχο που μένει στη Νεμπράσκα, στη Νεβάδα και στην Αλαμπάμα. Σε γεύσεις, τρόπο ζωής, ηθικές αξίες (όσον αφορά τον θρησκευτικό πουριτανισμό) και αντίληψη της παγκόσμιας πραγματικότητας. 

Κι όμως εμείς τους μισούμε σε ποσοστό 63%. Στο ίδιο ποσοστό δηλαδή που δυσφορούμε και με τον Έλληνα δίπλα μας. Αν κι αυτό μπορεί να είναι μεγαλύτερο.