Η ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ

Η μαζοποίηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία η κριτική ικανότητα και η ορθολογική σκέψη κάθε ατόμου μεταβάλλεται σε μια κατάσταση αγελαίας συμπεριφοράς, όπου ξεθωριάζει η ιδιαιτερότητα και αποθεώνεται η γενικότητα και η παθητικότητα. Πιο συγκεκριμένα, από τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, λόγω της συνεχούς μετάλλαξης του καπιταλισμού και της γέννησης νέων καταναλωτικών αναγκών, παρατηρούμε ότι ο άνθρωπος-καταναλωτής απώλεσε βασικά στοιχεία της κοινωνικότητάς του με αντάλλαγμα την υλική ευημερία και το ατομικιστικό πρότυπο ζωής. Αυτή η μεταστροφή του ατόμου σε έτοιμα πακέτα νοηματοδότησης της πραγματικότητας με τη μορφή παρεχόμενων προϊόντων, είχε ως συνέπεια τη συναισθηματική του απογύμνωση και την ψυχική του απομόνωση.

Η προαναφερθείσα διαδικασία επιτεύχθηκε με τάχιστους ρυθμούς και στον ελλαδικό χώρο, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες μέσω και των πασιφανών πολιτικών διευκολύνσεων οι πολίτες επεδίωκαν την προσωπική τους ευχαρίστηση υπονομεύοντας ανθρωπιστικές αρχές και αξίες, όπως η αλληλεγγύη και ο αλληλοσεβασμός. Βασική αιτία για την αλλοίωση της ιδιαιτερότητας  ήταν η επιτακτική ανάγκη των αγορών να ελεγχθεί η καταναλωτική συμπεριφορά, με αποτέλεσμα μέσω των διαφημίσεων να καμφθούν οι νοητικές και πνευματικές αντιστάσεις των πολιτών. Επιπροσθέτως, πέρα από τις υλικές αιτίες μείζονα ρόλο διαδραμάτισε και η ψυχική προθυμία των καταναλωτών προς την οδό της μαζοποίησης. Χαρακτηριστικά προσεγγίζοντας φροϋδικά το ζήτημα, η μαζοποίηση έχει ένα «συγκριτικό πλεονέκτημα» σε σχέση με την ύπαρξη κριτικής ικανότητας και ορθολογισμού, καθώς προσφέρει στα συμβαλλόμενα μέρη ένα πλαίσιο ασφάλειας και μη ενοχής για οτιδήποτε δυσάρεστο συμβεί στον μελλοντικό ορίζοντα.

Αυτό επιτυγχάνεται, καθώς την ευθύνη για το αποτέλεσμα των εσφαλμένων επιλογών την επωμίζεται το σύνολο των συμβαλλόμενων μερών με αποτέλεσμα τα άτομα να επαναπαύονται σε μια κατάσταση αδράνειας. Δυστυχώς εδώ επαληθεύεται και το συμπέρασμα που είχε εξαχθεί από το πείραμα του Μίλγκραμ, καθώς οι άνθρωποι πολλές φορές προτιμούν τη συναισθηματική νηνεμία και τη νοητική ύπνωση, από την δύσκολη οδό της πνευματικής εγρήγορσης και της ανάληψης προσωπικών ευθυνών.   Το φλέγον ζήτημα που γεννιέται από τα προαναφερθέντα είναι ότι η κίβδηλη υλική ευδαιμονία που βίωνε ένα μεγάλο μέρος του δυτικού και ελληνικού πληθυσμού εξαντλείται, καθώς η πολιτική λιτότητας που έχει σκεπάσει τη Δύση έχει επιφέρει τερατώδη αποτελέσματα στη πλειονότητα των πολιτών.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ταραχθεί ο γενικός χαρακτήρας του μαζοποιημένου ανθρώπου, καθώς η αναγκαιότητα της επιβίωσης σε εποχές οικονομικής και κοινωνικής κατάπτωσης οδηγεί τα άτομα στον επαναπροσδιορισμό των ηθικών και ανθρωπιστικών αξιών. Στις μέρες μας βρισκόμαστε εν μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας, διότι είναι απαραίτητο για να βγούμε από τον λήθαργο που έχει επιφέρει η οικονομική και ανθρωπιστική κρίση να στραφούμε προς την πνευματική «αναγέννηση» με τη χρήση των δύο βασικών μας νοητικών εργαλείων, της κριτικής σκέψης και του ορθολογισμού.

Εν κατακλείδι, το στοίχημα για τον σημερινό άνθρωπο είναι τεράστιο, καθώς η κρίση ξέβρασε ένα μείζον αίτημα. Το αίτημα αυτό διαχέεται σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πνευματικό), και προτάσσει την άμεση επαναξιολόγηση του οικονομικού και του πνευματικού μας γίγνεσθαι, με απώτερο σκοπό τον θρίαμβο της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού και της αλληλοκατανόησης.