ΟΙ ΗΠΑ ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΑΝ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΝ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ;

Οι ΗΠΑ και η Τουρκία έχουν λόγους για προσέγγιση, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν όλοι οι άλλοι λόγοι που χωρίς αυτήν, οι σχέσεις τους θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο, τονίζει μεταξύ άλλων το ρωσικό φιλοκυβερνητικό πρακτορείο ειδήσεων Regnum, στο άρθρο που ακολουθεί:

«Πρόσφατα, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο χαρακτηρίστηκε από τους ειδικούς ως αναμενόμενη καταιγίδα, γεμάτη πιθανές ένοπλες συγκρούσεις. Δεν αφορούσε τα παραδοσιακά συνοριακά ζητήματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και τη διευθέτηση της Κύπρου. Η πορεία των γεγονότων σε αυτήν την περιοχή άλλαξε με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία άρχισαν να διεκδικούν η Ελλάδα, η Τουρκία και η Κύπρος.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2018, η Τουρκία μπήκε στην κούρσα του φυσικού αερίου και ανακοίνωσε τη μη αναγνώριση της συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για την οριοθέτηση της θαλάσσιας υφαλοκρηπίδας.Μετά από αυτό, υπήρξαν σημάδια σχηματισμού αντιτουρκικού πολιτικού μπλοκ με τη συμμετοχή κρατών όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ελλάδα και το Ισραήλ.

Στο πλαίσιο αυτό, οι Βρυξέλλες απείλησαν «με κυρώσεις κατά της Τουρκίας λόγω της παράνομης γεώτρησης κοντά στην Κύπρο». Σε απάντηση, υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης και μνημόνιο κατανόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Το κείμενο αυτού του εγγράφου δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ, και προκάλεσε αυξημένο εκνευρισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στην Αίγυπτο. Ολοι άρχισαν να σχεδιάζουν.

H Ελλάδα, τo Ισραήλ και η Κύπρος υπέγραψαν διακρατική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed (αγωγός φυσικού αερίου Ανατολικής Μεσογείου), που έχει σχεδιαστεί για την παροχή αερίου από το κοίτασμα του Ισραήλ Λεβιάθαν και το κυπριακό κοίτασμα Αφροδίτη στην ηπειρωτική Ευρώπη. Σύμφωνα με το σχέδιο, το μήκος του θα είναι 1,9 χιλιάδες χιλιόμετρα, οι επενδύσεις στην κατασκευή υπολογίζονται στα 6 δισ. ευρώ. Ανακοινώθηκε ότι ο αγωγός φυσικού αερίου θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2024-2025.

Σε απάντηση, η Τουρκία παρουσίασε χάρτη ο οποίος δείχνει τα νερά της Μεσογείου που διεκδικεί, και αφού υπέγραψε συμφωνία «με την κυβέρνηση της Βόρειας Κύπρου» και την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Λιβάνου, ανακοίνωσε αξιώσεις στο μισό της Ανατολικής Μεσογείου και ήταν έτοιμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της ακόμη και «με τη βοήθεια των ενόπλων δυνάμεων». Τότε η ΕΕ και οι ΗΠΑ στήριξαν την πλευρά της Λευκωσίας.

Ξαφνικά, όμως, οι Αμερικανοί έκαναν στροφή 180 μοιρών. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι η Ουάσιγκτον άλλαξε γνώμη σχετικά με την υποστήριξη του έργου του αγωγού φυσικού αερίου EastMed και ότι θα «εστιάσει τώρα στην παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη» για να «να βοηθήσει στην προετοιμασία της περιοχής για μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας».

Η Αθήνα εξοργίστηκε. Ελληνικά δημοσιεύματα γράφουν ότι «η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν άρχισε να χρησιμοποιεί την τακτική του διπλωματικού φλερτ με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με σκοπό να μειώσει την ένταση στην περιοχή». Και γιατί άλλαξε η θέση των ΗΠΑ απέναντι στον Ερντογάν; Σύμφωνα με ορισμένους τούρκους ειδικούς, η λεγόμενη κλειστή διπλωματία έχει γίνει πρόσφατα πιο ενεργή στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας.

Αυτό συγκεκριμένα γράφει ο πρώην ινδός διπλωμάτης Μ.Κ. Bhadrakumar στους Asian Times. Πιστεύει ότι η Τουρκία δεν ξαφνιάστηκε από την αλλαγή της αμερικανικής θέσης σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος, ίσως, «είναι μέρος ορισμένων σιωπηρών συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών».

Ο βασικός στόχος των ΗΠΑ είναι να επιτύχουν το 2022 «μια άμβλυνση όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ Αγκυρας και Βρυξελλών, σύμφωνα με τις γραμμές της ΕΕ».Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Bhadrakumar, «ο Ερντογάν θέτει ως καθήκον να παραμείνει απαραίτητος σύμμαχος της Δύσης, και ταυτόχρονα να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Ρωσία και με τους αντιπάλους της».

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, «ο Ερντογάν μπορεί να είναι μόνο μέρος της λύσης σε πιο παγκόσμια περιφερειακά προβλήματα, όπως η ευρασιατική ολοκλήρωση». Η ίδια η Τουρκία αν δεν ήταν σύμμαχος με τη Δύση και το ΝΑΤΟ «είναι απίθανο η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν να είχαν διάλογο μαζί της σε ισότιμη βάση». Ωστόσο, το πραγματικό νόημα των ελιγμών της Ουάσιγκτον και της Αγκυρας δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό.

Δεν είναι τυχαίο που οι Ελληνες άρχισαν να θέτουν αιχμηρά ερωτήματα: γιατί να προσφέρουν στους Αμερικανούς νέες βάσεις, συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, το οποίο, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού και στρατευμάτων στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία; Ή γιατί η Αθήνα έστειλε πυραύλους Patriot στη Σαουδική Αραβία όταν έφυγαν οι Αμερικανοί κ.ο.κ.

Σύμφωνα με την αμερικανική έκδοση του Foreign Policy, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να χάσει την Τουρκία και προσπαθεί να τη βγάλει από τη «νοοτροπία της πολιορκίας», κάνοντας ορισμένες παραχωρήσεις, και συνειδητοποιώντας ότι «δεν προβλέπεται ακόμη η απότομη στροφή της Αγκυρας προς την Ανατολή».  Γιατί το τουρκικό σχέδιο ενσωμάτωσης της Μέσης Ανατολής μέσω της «ήπιας δύναμης» και της «αραβικής άνοιξης» σ’ ένα ενιαίο σύστημα απέτυχε.

Νέες γραμμές διχασμού εμφανίστηκαν στην περιοχή, και η Τουρκία άρχισε να στέκεται μόνη της απέναντι σε πολλές χώρες σε σειρά ζητημάτων. Τώρα η Αγκυρα, αφού υπολογίζεται στους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, αποφάσισε να επιστρέψει στην αρχική της θέση, όντας σίγουρη ότι είναι πολύ σημαντικό για την Ουάσιγκτον να τη χάσει, και ως εκ τούτου προσπαθεί να «ανεβάσει το τίμημα για την αγνόηση των συμφερόντων της», αναμένοντας ότι oι Αμερικανοί θα της επιτρέψουν να συνεχίσει την πολιτική της.

Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν είναι μετέωρος, κάτι πετυχαίνει, κάτι όχι. Και παρόλο που οι ΗΠΑ και η Τουρκία έχουν λόγους για προσέγγιση, εξακολουθούν να υπάρχουν και λόγοι που μας κάνουν να φοβόμαστε ότι χωρίς αυτήν, οι σχέσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο» καταλήγει το ρωσικό πρακτορείο.