ΣΚΛΗΡΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΧΡΕΟΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Η θετική αλλαγή στην εικόνα της ελληνικής οικονομίας», λέει το κυβερνητικό επιτελείο, «είναι τεράστια», και επικαλούνται το γεγονός ότι ήδη μια σειρά από μεγάλες ελληνικές εταιρείες βρήκαν τον δρόμο για διεθνή δανεισμό μέσω εταιρικών ομολόγων. «Υπ’ αυτή την έννοια», λένε, «η επίσκεψη Μέρκελ δεν εξαντλείται στο συμβολικό επίπεδο, αφού η ψήφος εμπιστοσύνης του Βερολίνου στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παράγει χειροπιαστά αποτελέσματα». Ηδη ο πρωθυπουργός προανήγγειλε ότι θα υπάρξει και νέα έξοδος στις αγορές, και μάλιστα με χαμηλότερα επιτόκια. Η δυνατότητα δανεισμού και κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών ενισχύουν την απόφαση του πρωθυπουργού να αποφύγει νέο πρόγραμμα. Το δήλωσε παρουσία της κυ­ρίας Μέρκελ, η οποία δεν αντέδρασε.

Πρώτα έξοδος από τα μνημόνια

Η νέα «μεγάλη ιδέα» που θα προβάλλει το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση και εν όψει των ευρωεκλογών είναι η έξοδος από τα μνημόνια, ενώ το αμέσως επόμενο βήμα είναι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Η ελληνική κυβέρνηση θα προτιμούσε μία πιο σαφή δήλωση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, που ήταν και το βασικό αντικείμενο της επίσκεψης της κυρίας Μέρκελ στην Αθήνα. Η καγκελάριος όμως περιορίστηκε στην επίσημη δήλωσή της να επαναλάβει τη γνωστή δέσμευση ότι, καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχει πετύχει τους στόχους του προγράμματος και την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, οι εταίροι θα υλοποιήσουν τα συμφωνηθέντα, που είναι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Δήλωσε ρητώς ότι «η Ελλάδα τήρησε τις δεσμεύσεις της» και σημείωσε ότι η συζήτηση για το μέλλον της χώρας και τη βιωσιμότητα του χρέους θα γίνει με τα νέα δεδομένα. 

Ωστόσο, παρέπεμψε το θέμα στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα το εξετάσουν τους επόμενους μήνες και θα αποφασίσουν περί τον Σεπτέμβριο, όπως έχει προαναγγείλει και ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ. Αν και το Μαξίμου δεν πήρε τη δήλωση που θα επιθυμούσε, το θέμα συζητήθηκε μεταξύ της κυρίας Μέρκελ και του πρωθυπουργού. Η Αθήνα εξακολουθεί να ελπίζει ότι η γερμανική κυβέρνηση διά του υπουργού Οικονομικών της θα κάνει την κίνηση που θα προοιωνίζεται θετική έκβαση στη ρύθμιση της βιωσιμότητας του χρέους μετά την επικύρωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τη Eurostat, πριν από τις ευρωεκλογές.

Το γερμανικό οικονομικό επιτελείο έχει βγάλει τα κομπιουτεράκια και κάνει υπολογισμούς για την επιμήκυνση του ελληνικού χρέους σε συνδυασμό με τη μείωση των επιτοκίων. Στέλεχος του κυβερνητικού επιτελείου αναφέρει ότι «η λέξη “κούρεμα” είναι απαγορευμένη, όπως άλλωστε είπε και ο κ. Σόιμπλε την προηγούμενη εβδομάδα, ωστόσο η ρύθμιση που τελικώς θα ανακοινωθεί θα ισοδυναμεί με κούρεμα χωρίς να χαρακτηρίζεται έτσι και ήδη εξετάζεται». Το ίδιο στέλεχος εξηγεί ότι «το θέμα για το Βερολίνο δεν είναι εύκολο. Μέχρι τώρα η κυρία Μέρκελ διαβεβαιώνει τους ψηφοφόρους της ότι οι Γερμανοί φορολογούμενοι δεν έχουν χάσει ούτε ένα ευρώ. Η ρύθμιση της βιωσιμότητας θα σημάνει απώλειες για εκείνους και γι’ αυτό η κυρία Μέρκελ δεν μπορεί να προχωρήσει πριν από τις ευρωεκλογές».

Επιχείρηση «γοητεία» από την Ανγκελα στους νέους επιχειρηματίες

Η πρώτη επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου στη χώρα μας τον Οκτώβριο του 2012 είχε γίνει στη βαριά σκιά που άφηνε τότε ο υπαρκτός κίνδυνος του Grexit. Τότε η κυρία Μέρκελ είχε περιοριστεί να εκφράσει τη στήριξή της στην ελληνική κυβέρνηση και την «ελπίδα» ότι η Ελλάδα θα πετύχει να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ. Ενάμιση χρόνο αργότερα, και συγκεκριμένα την περασμένη Παρασκευή, το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό. Το ζητούμενο αυτή τη φορά δεν ήταν η διατήρηση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Το έθεσαν άλλωστε με τον δικό τους τρόπο και οι Ελληνες επιχειρηματίες που συναντήθηκαν μαζί της στο «Hilton». Η ελληνική οικονομία υποφέρει από την έλλειψη ρευστότητας που δημιουργεί αρνητικές συνθήκες στον διεθνή ανταγωνισμό και από το υψηλό κόστος της ενέργειας. Εθεσαν μάλιστα υπόψη της κυρίας Μέρκελ ότι στη Γερμανία το κόστος της ενέργειας επιδοτείται, ενώ στην Ελλάδα κάτι αντίστοιχο απαγορεύεται. 

Η κυρία Μέρκελ επιθυμεί φυσικά την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, αλλά χωρίς αυτό να μειώσει τα κέρδη των γερμανικών τραπεζών από τον ελληνικό δανεισμό και κυρίως χωρίς να υπάρξει άμεση βοήθεια που θα στοιχίσει στους Γερμανούς φορολογούμενους. Γι’ αυτό και το ελληνογερμανικό ταμείο που εγκαινίασε θα προικοδοτηθεί μόλις με 100 εκατ. ευρώ - όταν το πλεόνασμα που μοιράζει η κυβέρνηση στην εκλογική της πελατεία είναι 500 εκατ. ευρώ. Μπορεί η Ελλάδα να έχει τις ιδιαιτερότητές της, ωστόσο το θέμα της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι ευρωπαϊκό, αφού οι προβληματικές ευρωπαϊκές τράπεζες δεν μπορούν να καλύψουν την αποστολή τους.

«Φτάνει πια με το χιτλερικό μουστάκι»

Κυρίως όμως η Γερμανίδα καγκελάριος θέλησε να βελτιώσει την εικόνα της στην ελληνική κοινή γνώμη. Οι Γερμανοί ανταποκριτές που κάλυπταν την επίσκεψη έλεγαν ότι η κυρία Μέρκελ δεν θέλει να γίνονται αντιγερμανικές διαδηλώσεις και να κάνουν τον γύρο της Ευρώπης φωτογραφίες της με χιτλερικό μουστάκι. Στο πλαίσιο αυτό φρόντισε από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση να προετοιμάσει το φόρουμ με τους νέους επιχειρηματίες προκειμένου να δείξει ένα πιο ανθρώπινο πρόσωπο. Τους χαιρέτησε όλους διά χειραψίας και αντάλλαξε από δυο λόγια με τον καθένα απ’ αυτούς. Στην προηγούμενη επίσκεψή της, τον Οκτώβριο του 2012, είχε συναντηθεί με μερικά από τα πια βαριά ονόματα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αλλά η συνάντηση δεν είχε πάει καλά. Επειδή όμως τα πράγματα πήγαν πολύ χειρότερα για τους Ελληνες επιχειρηματίες στο διάστημα που μεσολάβησε τώρα επιλέχθηκαν τα πιο ήρεμα νερά των ιδιοκτητών νεοφυών επιχειρήσεων. Οι νεαροί καινοτόμοι επιχειρηματίες -ηλικίας 22-27 ετών- τη βρήκαν προσηνή, ωστόσο δεν εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα, ούτε πείστηκαν. Οι περισσότεροι εκτίμησαν ως θετικό το ότι άκουσε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα και τους έκανε ερωτήσεις. 

Ομως, ενώ οι περισσότεροι έθεσαν θέματα που σχετίζονται με τις δυσκολίες στην επέκτασή τους στο εξωτερικό λόγω ελλειμμάτων της Ε.Ε., η κυρία Μέρκελ στις δηλώσεις της πρόταξε τα προβλήματα εσωτερικής γραφειοκρατίας. Εκτίμησαν πάντως την υπόσχεση του πρωθυπουργού ότι θα δημιουργηθεί ένας φορέας που θα μοιράζει με πιο αξιοκρατικό τρόπο και όχι στους ίδιους και τους ίδιους τα χρήματα του ΕΣΠΑ. Πιο δύσκολη ήταν η συζήτηση της κυρίας Μέρκελ με τους επιχειρηματίες των εξαγωγικών επιχειρήσεων και τους εκπροσώπους των θεσμικών φορέων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ανταγωνιστικότητας λόγω της έλλειψης ρευστότητας και της περιορισμένης χρηματοδότησης. Η καγκελάριος, που τους άκουσε με κατανόηση, περιορίστηκε να πει ότι σε σημαντικό βαθμό τα προβλήματά τους θα λυθούν με την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές.

Παρασκήνιο πριν και μετά την επίσκεψη

Πριν από την επίσκεψη υπήρξαν αρκετές επικοινωνίες. Στέλεχος του κυβερνητικού επιτελείου έλεγε σε ανύποπτο χρόνο και πριν οριστικοποιηθεί ότι «η κυρία Μέρκελ προσφέρθηκε να επισκεφτεί τη χώρα μας». Πάντως μέχρι και πριν από δύο εβδομάδες η γερμανική καγκελαρία αμφιταλαντευόταν.  Το Μέγαρο Μαξίμου, πάλι, ήθελε η επίσκεψη να γίνει πιο κοντά στις ευρωεκλογές ώστε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τον συμβολισμό της παρουσίας Μέρκελ στην Αθήνα. 

Η καγκελαρία είχε φυσικά τον τελευταίο λόγο, αφού το πρόγραμμα της κυρίας Μέρκελ είναι αρκετά φορτωμένο λόγω και της προεκλογικής εκστρατείας στη δική της χώρα. Εκτιμάται δε ότι η απόφαση για την ημερομηνία της επίσκεψής της επηρέασε και το τάιμινγκ για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές. Η Γερμανίδα καγκελάριος αποφάσισε την επίσκεψή της προκειμένου να στείλει ένα μήνυμα στο εσωτερικό της Γερμανίας αλλά και συνολικά στην Ευρωπαϊ­κή Ενωση ότι το πρόγραμμα λιτότητας που έχει επιβάλει το Βερολίνο στην Ευρώπη αποδίδει καρπούς και ότι το πιο ισχυρό επιχείρημα είναι η επάνοδος της Ελλάδας στις αγορές και η προοπτική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. 

Το ερώτημα είναι τι κερδίζει η ελληνική κυβέρνηση από την επίσκεψη με δεδομένο ότι το καλάθι της είχε μόνο τα 100 εκατ. ευρώ της βοήθειας στο ελληνογερμανικό ταμείο, που άλλωστε σε σημαντικό βαθμό θα ενισχύσει τις συμπράξεις και την περαιτέρω διείσδυση γερμανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.